Net als Schotland gaat Wales stemmen over instelling eigen parlement; 'Devolutie leidt tot meer democratie'

Van onze correspondent

Bert Wagendorp

LONDEN

Davies, de eerste Welsh Secretary sinds lange tijd die ook in dat deel van het Verenigd Koninkrijk is geboren en getogen, beschouwt de Assemblee als zijn kind en ziet de geboorte met spanning tegemoet.

Twijfel aan de uitkomst van het referendum kent hij niet, hooguit wordt hij gekweld door de vraag of de opkomst hoog genoeg zal zijn om met een overtuigend mandaat aan de decentralisering te beginnen.

'Door het overlijden van Diana hebben we de campagne een week moeten stilleggen, juist op een moment dat die momentum begon te krijgen. Ik weet niet wat daarvan de gevolgen zullen zijn. Ik vind dat de opkomst minstens 55 procent zou moeten zijn.'

- De instelling van een eigen Assemblee lijkt in Wales minder te leven dan in Schotland. Hoe komt dat?

'In Schotland is het nationalisme sterker, een nationalisme dat ook nog eens sterk is gericht op onafhankelijkheid. In Wales is er meer sprake van een cultureel nationalisme, geconcentreerd rond het Welsh. Er is de afgelopen decennia sprake van een toenemend gevoel van eigen identiteit, maar het wordt minder dan in Schotland logisch gevonden dat die ook tot uitdrukking moet komen in een eigen politiek instituut.

'Het referendum in Schotland is door veel mensen gebruikt om uitdrukking te geven aan die eigen identiteit. In Wales vragen mensen zich meer af wat ze eigenlijk opschieten met die devolutie. Of ze er economisch op vooruit gaan.'

- Bestaat Wales?

'Er is een land dat Wales heet, en er zijn mensen die zichzelf als Welsh zien. Maar de enige keer dat we onze verschillen opzij zetten, is wanneer we op Wembley tegen Engeland rugbyen. In het verleden zijn de verschillen vaak belangrijker geweest dan de zaken die ons verenigen.

- Waarom moet er dan volgens u zo nodig een eigen Assemblee komen?

'Er is al dertig jaar sprake van een soort van administratieve devolutie. Het overgrote deel van het Welsh Office zit in Cardiff. Alleen is die overheveling van macht van Westminster naar Wales nooit democratisch onderbouwd. De Conservatieven hebben veel macht ondergebracht bij democratisch oncontroleerbare quango's (semi-overheidsorganen, red.). Daar zal met de instelling van de Assemblee een einde aan komen. Maar de centrale gedachte achter dit plan is dat je macht dichter bij de mensen moet brengen, dat het voor sommige zaken beter is ze regionaal te regelen.'

- In tegenstelling tot het Schotse parlement, zal de Assemblee in Wales niet over belastingen gaan. Waarom niet?

'Dat gaat terug op een verschil dat er al in Westminster was, tussen Schotland en Wales. Voor Schotland werd ook daar al in veel gevallen aparte wetgeving gemaakt. Het Schotse parlement krijgt daarom nu ook het recht zelf wetten te maken. Sta je eigen wetgeving toe, dan moet je ook toestaan dat het parlement voor uitvoering van die wetten fondsen kan genereren. De Assemblee krijgt geen wetgevende bevoegdheid.

'Bovendien zag je in Schotland al, dat het idee van de belastingheffende bevoegdheid minder populair was dan de instelling van het parlement zelf. Hadden we voorgesteld de Assemblee ook die bevoegdheid te geven, dan was het in Wales niet meer over democratische hervorming gegaan, maar alleen nog over belastingen.'

- Wie zijn de nee-stemmers?

'Conservatieven, anti-Europeanen. Het is geen toeval dat de perssecretaris van de Nee-campagne tijdens de laatste verkiezingen hetzelfde werk deed voor de Referendumpartij. Het zijn mensen die geloven dat Westminster het allerbelangrijkste is, dat de macht daar moet blijven en niet moet verschuiven naar Europa of de regio's. Het zijn de insulaire, Britse nationalisten. Mensen die willen dat alles blijft zoals het is. Ik denk dat ze een mooie afspiegeling vormen van het Britse temperament, van de Britse gehechtheid aan traditie.'

- En de Ja-stemmers?

'Voor een deel zijn dat de patriotten uit de Welsh-sprekende gemeenschap, die instinctief vóór zijn. Daarnaast veel jongeren, die weten dat de grenzen niet ophouden bij Westminster, die pro-Europees denken en die geen problemen hebben met regionale variatie.

'En dan zijn er de meer radicale elementen in bijvoorbeeld mijn eigen partij, die willen dat de dingen veranderen in Wales. Zoals u weet hebben we in Wales bijvoorbeeld nooit in meerderheid Conservatief gestemd, en zijn we toch de afgelopen eeuw voor het overgrote deel door Conservatieven bestuurd.'

- Is dit referendum een begin, of het einde van een proces?

'Het maakt deel uit van een proces dat gewoon zal doorgaan. Waar dat toe zal leiden, weet ik niet. Maar ik weet wel dat macht altijd schuift. Tussen Westminster en Brussel, en straks ook tussen Westminster en Cardiff. Het maakt mij uiteindelijk ook geen bal uit, wie er voor zorgt dat de mensen die mij hebben gekozen het beter krijgen. Of dat nu in Brussel, Londen of Cardiff gebeurt, áls het maar gebeurt. Het gaat om het resultaat, niet om het instituut.'

- Waar zal de decentralisering van Groot-Brittannië toe leiden?

'In elk geval tot een democratischer vorm van bestuur. En als de devolutie slaagt, zal die de visie van het Britse volk op haar eigen regering veranderen, en van invloed zijn op haar relatie met macht en met Europa.

'Misschien zal het zelfs de manier veranderen waarop de Brit naar zichzelf kijkt en zal hij er ooit achterkomen tot het menselijke ras te behoren. Maar dat laatste is persoonlijke aspiratie, geen officieel overheidsbeleid.'

- ??

'Dat was een grap.'