Nepgrens lokte Tsjechoslowaken in de val
WARSCHAU - Het zal je maar overkomen: je riskeert je leven om het IJzeren Gordijn te passeren en en dan blijken de West-Duitse douaniers aan de andere kant van de grens agenten van de communistische geheime dienst te zijn.
Die nachtmerrie overkwam menig Tsjechoslowaak die na de communistische staatsgreep van 1948 zijn land probeerde te ontvluchten. Om overlopers te strikken, bouwde de Tsjechoslowaakse staatsveiligheidsdienst op verscheidene plaatsen in de buurt van de Westduitse grens een nep-IJzeren Gordijn met dubbele rijen betonnen palen, prikkeldraad en andere obstakels. Aan de andere kant werden de opgeluchte en nietsvermoedende vluchtelingen opgewacht door agenten in het uniform van de Westduitse douane.
Na een hartelijk welkom werden ze door een 'CIA-officier' uitgehoord over hun vluchtplannen en mogelijke banden met een Westerse inlichtingendienst. Door de aanwezigheid van Amerikaanse vlaggen en uniformen hadden ze niet door dat ze nog altijd in Tsjechoslowakije waren.
Volgens het woensdag door de documentatie- en onderzoeksdienst voor communistische misdaden (UDV) onthulde dossier kreeg een van de vluchtelingen door zijn ondervragers zelfs echte whisky aangeboden. Er zat wel een pilletje in om hem loslippig te maken.
Na hun ontnuchtering werden de ongelukkigen overgedragen aan het gerecht, waar hen soms de doodstraf te wachten stond. Eén van de terdoodveroordeelden wist later alsnog naar West-Duitsland te vluchten.
Volgens het tienduizend bladzijden dikke dossier werd het nepgordijn, bekend onder de codenaam Steen, opgedoekt in 1951, toen de operatie niet meer geheim kon worden gehouden. Hoeveel vluchtelingen zich precies lieten vangen, is niet te achterhalen. Veel slachtoffers schaamden zich omdat ze onbewust familieleden of vrienden hadden verklikt.
De intiatiefnemers van de nepgrens kwamen er veel beter van af. Volgens de Amerikaans-Tsjechische historicus Igor Lukas leiden twee ervan tot op de dag van vandaag een luxeleventje. Ze werden nooit vervolgd.
undefined
