Nekslag voor de JSF
De JSF is niet alleen te duur, hij dwingt Nederland volgens Clingendael ook in een rol die het niet ambieert.
Toen de opvolging van de F16 op de politieke agenda kwam - ruim 15 jaar geleden alweer - waren er goede argumenten voor de Amerikaanse Joint Strike Fighter (JSF). De JSF was in potentie superieur aan de Eurofigher, de Franse Rafale en andere gevechtsvliegtuigen. Hij deed daarmee als enige recht aan de aspiraties van de Koninklijke Luchtmacht, die met minder dan het beste geen genoegen nam. Ook aan het feit dat de JSF nog in de experimentele fase verkeerde, werden argumenten ontleend: Nederland zou, samen met zeven andere afnemende landen, bij de verdere ontwikkeling betrokken worden. Dat zou ons hoogwaardige werkgelegenheid en mooie orders opleveren.
Tegenover de potentiële voordelen staan inmiddels alleen tastbare nadelen: aan de ontwikkelfase van het hoogst geavanceerde toestel komt maar geen einde, laat staan aan de kostenoverschrijdingen. Van de 4 miljard euro die voor de aanschaf was gereserveerd kunnen - als alles verder goed gaat - nog hooguit 56 toestellen worden aangeschaft (van de 125 die de luchtmacht eerst had willen bestellen). Maar omdat we geen enkele reden hebben om aan te nemen dat verder alles goed gaat, laat het budget wellicht slechts de aanschaf van zo'n 40 toestellen toe. En met een luchtvloot van die omvang wordt de geloofwaardigheid die Defensie nastreefde alleen maar ondermijnd.
Alsof tegenstanders van de JSF daarmee al niet voldoende zijn bediend, past het toestel volgens het instituut Clingendael hoe dan ook niet bij het defensieprofiel dat Nederland zou moeten nastreven. Alleen als we 'in het hoogste geweldsspectrum' willen meedoen met de grootmachten, kan de JSF ons van pas komen. Maar bij de vredes- en stabilisatiemissies die beter bij onze aspiraties en mogelijkheden passen, hebben we er niet zoveel aan.
Een vernietigender oordeel had, ruim een half jaar voordat het kabinet besluit al dan niet door te gaan met het JSF-project, niet geveld kunnen worden. Een toestel dat ons dwingt in een rol die ons niet past, moeten we niet willen hebben. Dit besluit zal geld kosten. Ten minste de miljard euro die Nederland tot dusverre aan de ontwikkeling van de JSF heeft bijgedragen. Dit moet, tot een eventueel parlementair onderzoek naar de besluitvorming rondom de JSF, desnoods maar als leergeld worden beschouwd.
undefined
