'Nee zeggen was geen optie meer'

Voor het eerst geeft Blaauw toe dat hij mede om politieke redenen zijn fiat gaf aan de Betuwelijn. De VVD speelde in 1995 een cruciale rol: zonder steun van de liberalen zou de Betuwelijn er niet komen. Terugblikkend spreekt Blaauw van 'een duivels dilemma'. De founding fathers van Paars I hadden de Betuwelijn het regeerakkoord 'in gefietst', terwijl hij altijd tegen was geweest.

'Ik vond het geen goed idee om een spoorlijn parallel aan een waterverbinding aan te leggen. Ook had ik zo mijn twijfels of het goederenvervoer over de weg wel zou afnemen door de Betuwelijn. Als ik met wegvervoerders sprak, vertelden ze mij: ''Wij vervoeren andere spullen, we houden ons bezig met een andere tak van sport.'' '

Maar Blaauw beseft in 1995 dat hij zijn verzet tegen de goederenspoorlijn moet staken. Het kabinet wil de knoop nu zo snel mogelijk doorhakken; het project heeft al te lang op losse schroeven gestaan. Het ministerie en de regeringspartijen oefenen grote druk op hem uit.

Blaauw: 'Uit het kabinet kwamen aanhoudend signalen dat ik snel een besluit moest nemen. Natuurlijk was dat zo . Nee zeggen, was steeds minder een optie. Mijn standpunt bleek niet meer houdbaar. Als je als regeringspartij nee zegt, beschadig je je eigen minister. Bovendien was er een Kamermeerderheid voor de Betuwelijn, dat wist ik ook. CDA en PvdA waren voor.'

Een rapport van Eduard Bomhoff geeft Blaauw de mogelijkheid de draai te maken. De Nyfer-econoom en latere minister becijfert voor het Rotterdams Havenbedrijf dat de Betuwelijn tot 2025 tussen de 52- en 79 miljard gulden zal opleveren, een ongekend optimistische inschatting. Tegelijk stelt hij dat kosten en baten van een groot infrastructureel project moeilijk zijn te schatten.

Blaauw: 'Bomhoff gooide zijn rapport er tegenaan. Dat was mijn voordeel. Hij kwam met een visie waar ik wat aan had. Bomhoff vergeleek de Betuweroute met de Nieuwe Waterweg en het Noordzeekanaal als investering. Dat had ik eerder ook in de fractie gezegd. Of ik ooit getwijfeld heb aan de wetenschappelijke waarde van het rapport? De cijfers interesseerden me eigenlijk niet zo, het ging me om Bomhoffs visie.

'Bovendien werd door veel onderzoekers hartstikke selectief gewinkeld. Ik werd zo langzamerhand gestoord van alle getallen. Het ene rapport was positief over de opbrengsten van de Betuwelijn, het andere negatief. Welke uitkomst kun je dan nog vertrouwen? Na het rapport van Bomhoff dacht ik: plus en min bij elkaar maakt samen nul. Hij was dus de neutraliserende factor. Als ik tegen was gebleven had ik mijn portefeuille moeten inleveren.'

Blaauw ontkent dat het de fractie was die hem de portefeuille dreigde af te nemen. 'Dat niet. Frits Bolkestein was fractievoorzitter. Hij interesseerde zich helemaal niet voor dit soort onderwerpen. Ik had zélf het gevoel dat ik niet kon blijven zitten als ik me zou blijven verzetten.'

Evenmin heeft Blaauw het gevoel dat hij, net als Rob van Gijzel, tegen zijn geweten voor moest stemmen.

'Nee, met meeneming van de Noordtak was ik toch voor. Via de Noordtak bereik je per trein Hannover en zo verder Polen. Maar toen Netelenbos de Noordtak schrapte, dacht ik meteen: bwahh. Ik wilde van de portefeuille Verkeer en Vervoer af. Gelukkig was ik voor de Betuwelijn in de fractie al vervangen .'