Nederlandse kennisinstellingen gaan overheden adviseren: 'Betere wapens tegen klimaatverandering nodig'

De timing is pikant. Het is al een geruime week elke dag raak. Eerst modderstromen in Sierra Leone, toen extreme watersnood en aardverschuivingen in Nepal, natuurlijk orkaan Harvey die Houston blank zette, en gisteren moesson in Mumbai. Honderden doden, duizenden gewonden en honderdduizenden daklozen.

Juist vandaag maken veertien Nederlandse kennisinstellingen bekend overheden en bedrijven wereldwijd te gaan adviseren hoe ze weerbaarder kunnen worden tegen de gevolgen van klimaatverandering. 'We zoeken niet direct naar nieuwe wetenschappelijke inzichten, maar willen de schat van onze bestaande kennis op talrijke deelgebieden meer inzetten', zegt professor Guus Velders van de Universiteit Utrecht en het RIVM, twee deelnemers aan het nieuwe samenwerkingsverband.

In Utrecht zetten vandaag ook andere deelnemers waaronder KNMI, NIOZ, KWR (drinkwateronderzoek), Climate-KIC en de Universiteit Twente (Geo-informatie) hun handtekening. Netherlands Consortium on Climate Change Adaptation (CCCA) gaat de organisatie heten.

Hoe kan het Nederlandse samenwerkingsverband concrete oplossingen bieden tegen al het klimaatgeweld van de laatste week?

Professor Guus Velders: 'We moeten natuurlijk de uitstoot van klimaatgassen beperken, maar zelfs als we de afspraken van 'Parijs' halen en de temperatuurstijging tot twee graden beperken, moeten we ons aanpassen. De wereld krijgt te maken met een stijgende zeespiegel, hitte en droogte, stormen, en vooral ook extreme regenval.

Kijk, in Amerika kiest men er ondanks rampzalige orkanen als Katrina en Sandy voor om achteraf te dweilen in plaats van vóór de ramp maatregelen te nemen, wat uiteindelijk goedkoper is. Maar goed, wij gaan niet vertellen hoe het moet, dus gegeven die keuze van de Amerikanen zouden wij adviseren: zorg dat de drinkwatervoorziening op peil is, zorg dat de riolen gescheiden worden van regenwater, bescherm de landbouwgebieden en zorg dat er geen infecties uitbreken. Want reken maar dat er door de overstromende rioleringen rond Houston de kans op infectieziekten flink toeneemt.'

Weten de experts in Texas dat zelf niet?

'Jawel, maar toch ontbreekt vaak een totaalvisie die uit de vele afzonderlijke vakgebieden ontstaat. Het gaat trouwens niet alleen om technische kennis, maar ook om inzicht in bestuurlijke processen, financiële bronnen en communicatie. Ook in Nederland schort het daar nog wel eens aan. Wij proberen met groenblauwe maatregelen als waterpleinen de hittestress in de stad tegen te gaan, maar zijn ons niet altijd bewust van de risico's die dat met zich meebrengt, denk aan bijvoorbeeld blauwalgen in stilstaand water.'

Ook Rabobank is bij het nieuwe samenwerkingsverband betrokken. Wat kunnen we daarvan verwachten?

'Verschillende bij het CCCA betrokken kennisinstellingen als TNO en Universiteit Utrecht werken al mee aan een Mekong Deltaplan in Vietnam. Dat gaat over maatregelen om de kust te beschermen en bodemdaling tegen te gaan. Om de kans op medefinanciering van zo'n plan door de Wereldbank te vergroten, zou dat Deltaplan meer aspecten moeten belichten, bijvoorbeeld ook kijken naar rijstrassen die beter tegen zout water kunnen, of ideeën over omschakeling op duurzame teelt van vis en garnalen. Rabobank zou de financiële aspecten van zo'n groot integraal plan kunnen doorrekenen.'

Hoe wilt u uw eigen expertise inzetten? U schopte het met uw onderzoek naar de uitgefaseerde cfk's en zijn allerminst onschadelijke opvolgers in 2016 tot de Time top-100 van invloedrijke personen en tot de Nature top-10 wetenschappers, waarna filmacteur Leonardo DiCaprio lovend over u schreef.

'Ik heb in oktober vorig jaar in Kigali het vuurtje opgestookt om dertig jaar na het Montreal-akkoord over de cfk's na de zachte cfk's nu ook de hfk's uit te bannen. Deze stoffen koelen goed en laten de ozonlaag ongemoeid, maar zijn honderd tot vijfduizend keer schadelijker voor het klimaat dan CO2. Ook zo'n geval van niet integraal kijken. Veel koeling kan met onschadelijke middelen gebeuren en met goede isolatie en een beter ontwerp van huizen, is helemaal geen koeling nodig. Ik heb Leonardo DiCaprio via Twitter bedankt voor zijn aardige woorden.'