'Nederlands onderzoek is het beste van Europa'

Nederland haalt meer geld uit de Europese onderzoekspotjes dan het erin steekt, blijkt vandaag uit een evaluatie. Dat smaakt naar meer, vindt minister Maria van der Hoeven van Onderwijs en Wetenschappen. 'Nederland doet goed mee. Door onze wetenschappelijke kwaliteit sluiten we aan bij het beste onderzoek van Europa.'

Klinkt goed. Krijgen we eindelijk weer eens wat terug uit Brussel? 'Ja, we verdienen eraan. Als klein land, puur en alleen op basis van onze onderzoekskwaliteit. Want dit geld krijg je alleen als je ook iets te bieden hebt. Anders: forget it.'

Het Nederlands bedrijfsleven participeert minder. Jammer? 'De industrie had inderdaad meer kunnen doen. Ze vinden het nu blijkbaar te veel moeite om subsidies aan te vragen. Maar je kunt hen niet dwingen. Mogelijk wordt het in het nieuwe zevende kaderprogramma beter. We hopen door de bureaucratie te verminderen met name ook kleinere bedrijven voor de projecten te interesseren.'

Willen ze voor een dubbeltje op de eerste rang zitten? Niet meedoen, wel meeprofiteren? 'Het is publiek geld waarvan de resultaten vrij toegankelijk en bruikbaar zijn. Dat is net een wezenlijk pluspunt van de kaderprogramma's. Maar bedrijven moeten natuurlijk ook zelf investeren. Ze moeten zich niet terugtrekken uit pre-competitief onderzoek zoals genomics of nanotechnologie. Je kunt die kennis niet alleen maar kopen. Dat is een waarschuwing. Want in de VS of in China is men daar heel anders mee bezig.'

De Europese Commissie wil de bedragen voor onderzoek in het zevende kaderprogramma flink verhogen. Wil Nederland dat ook? 'Ja, maar welk bedrag ik ook noem, ik zeg het altijd verkeerd. Want er is nog geen akkoord over de Europese begroting als geheel. Collega Brinkhorst van Economische Zaken en ik wilden 2 miljard euro extra per jaar voor de ERC, de Commissie stelt nu 1,7 miljard voor. Dat kan natuurlijk nog wat omlaag, maar een uitkomst van minder dan een miljard euro wordt lastig.'

Is het geen probleem dat Nederland, nu grootste nettobetaler, zijn EU-bijdrage wil verlagen, zoals uw collega Bot van Buitenlandse Zaken dinsdag zei? 'Er wordt onderhandeld om onze totale bijdrage aan de EU voor Nederland acceptabel te houden, dat is inderdaad een punt. Die onderhandelingen lopen. Maar er zijn twee dingen: de totale Nederlandse bijdrage, en het aandeel voor onderzoek daarbinnen. Onderzoek is een kerncompetentie van de EU, waar we samen veel meer kunnen dan als land alleen. Daar moet je niet op beknibbelen.'

Meer geld voor onderzoek, dus minder voor andere posten? 'Tja, dat is onderlinge beleidsconcurrentie, netjes gezegd. Onderzoek en ontwikkeling is een sterk punt van Nederland, daar moeten we op inzetten, in concurrentie met andere beleidsterreinen, inderdaad. We verdienen hieraan.' De EU wil ook flink investeren in de onderzoeksinfrastructuur, zoals de proefreactor voor kernfusie ITER. U signaleert het gevaar dat alleen de grote landen zulke projecten zullen binnenhalen. 'Ja, daarom moet Nederland ook zelf in zulke grootschalige projecten investeren. Hiervoor is in het Paasakkoord al een paar honderd miljoen gereserveerd. Het precieze bedrag is nog niet bekend.'