Nederland ligt dwars bij uitbreiding Europese Unie

Nederland, Duitsland, Groot-Brittannië en Zweden verzetten zich met hand en tand tegen het verstrekken van inkomenssteun aan boeren in de nieuwe lidstaten. Deze 'bende van vier', zoals ze in het Europese circuit worden genoemd, wil af van die inkomenssteun: die is te duur en past ook niet in het streven naar meer marktwerking in de landbouwsector.

De elf andere EU-landen willen de inkomenssteun handhaven. Voor de meeste lidstaten geldt daarbij het argument dat hun eigen boeren voor een flink deel afhankelijk zijn van de gelden die uit Brussel komen. Ze nemen op de koop toe dat de Europese Unie na de uitbreiding ook de boeren in de nieuwe lidstaten steun moet verlenen. Omdat dat veelal arme boeren zijn, dreigt de Europese begroting te hoog op te lopen.

Gisteren overlegden de ministers van Buitenlandse Zaken van de Unie in Luxemburg over de stand van zaken in de uitbreidingsonderhandelingen. Over de meeste onderwerpen is met tien kandidaten inmiddels een vergaande mate van overeenstemming bereikt.

De twee meest heikele punten - landbouw en steunfondsen - liggen echter nog open. De bedoeling van de vergadering van gisteren was dat de EU het onderling eens werd over een gemeenschappelijk standpunt in de onderhandelingen met de kandidaten.

Volgende week wordt het overleg voortgezet. Van Aartsen stelt zich hard op: 'Ik wil niet volgende week het verwijt krijgen dat Nederland nu de uitbreiding onmogelijk maakt. Wij wensen de uitbreiding niet te koppelen aan de hervorming van het landbouwbeleid, maar tegelijkertijd kun je niet ontkennen dat de twee processen parallel lopen.'

De minister constateert dat zich een 'conserverend blok' binnen de Unie formeert, dat 'elke verandering van een obsoleet landbouwbeleid' tegenhoudt. 'Vandaag zagen we de voorafschaduwing van een zeer intensief en zeer moeilijk debat. Het wordt heel fors', zei Van Aartsen.

Nederland steunt een Brits voorstel om het debat over de inkomenssteun uit te stellen tot oktober. Op een Europese top die dan in Brussel wordt gehouden, zullen de lidstaten besluiten hoeveel nieuwe leden mogen toetreden. De financiële consequenties van de verschillende mogelijkheden worden dan duidelijker.

Van Aartsen signaleert een verband tussen de verharding van de discussie over de uitbreiding en het 'politieke klimaat'. 'De uitbreiding van de Unie wordt nu kritischer bejegend dan een paar jaar geleden. Dat is een Europees fenomeen.'