NieuwsExtremisme
NCTV: boosheid en ongenoegen over coronamaatregelen leiden vaker tot radicalisering
Sinds het uitbreken van de coronacrisis maakt een ‘radicale onderstroom’ van activisten zich schuldig aan het belagen van ‘politici, journalisten en het intimideren van politiemensen’. Vooral via sociale media is de ‘drempel om tot extremistische gedragingen te komen’ de afgelopen tijd verlaagd.
Dat concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in de Dreigingsanalyse, die ieder kwartaal wordt gepubliceerd. Boosheid en ongenoegen over de coronamaatregelen leiden vaker tot intimiderende acties. Zo plaatsten sommige activisten persoonsgegevens van politie en politici online, een intimidatietactiek die ook wel bekend staat als ‘doxing’.
Complottheorieën over de relatie tussen 5G en het coronavirus hebben de afgelopen maanden geleid tot ‘extremistische incidenten’ zoals de brandstichting van dertig zendmasten. De NCTV schrijft dat er geen verband lijkt tussen de verschillende brandstichtingen. ‘Mede door de ingrijpende veranderingen van dagelijkse patronen als gevolg van covid-19 kunnen mensen als uitlaatklep of uit verveling grenzen opzoeken.’
Om andere incidenten te voorkomen is eerder dit jaar actie ondernomen tegen een radicaliserende anti-lockdowndemonstrant, blijkt uit het rapport. Zo werd begin juli een man aangehouden die ‘sprak over burgerarresten van volksvertegenwoordigers en RIVM-medewerkers’. De man hield er een behoorlijke schare volgers op na. Hij leidde volgens de NCTV onder meer een Facebookgroep met 12.500 leden en was actief in verschillende groepen van chatdienst Telegram.
Maatschappelijke ongenoegen
De belangrijkste katalysator van de verharding is het maatschappelijk ongenoegen rond de lockdownmaatregelen. Mensen die het niet eens zijn met het overheidsbeleid vinden elkaar steeds vaker op sociale media en bij fysieke demonstraties. Zij kunnen elkaar in hun denkbeelden versterken. Ook complottheorieën en desinformatie op sociale media kunnen ertoe leiden dat activisten uiteindelijk radicaliseren. Wel is de omvang van de groepen die elkaar offline ontmoeten relatief klein in vergelijking met Duitsland waar grote protestacties zijn georganiseerd.
Ideologisch zijn er grote verschillen tussen de demonstranten. Dat activisten elkaar opzoeken heeft dan ook vooral te maken met gedeelde ‘gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving’. Zo kan het dat boze burgers zich ook aansluiten bij de boerenprotesten, waar volgens de NCTV ook ‘politici, journalisten en andersdenkende medeboeren’ worden bedreigd.
Dat mensen vanuit verschillende groepen met verschillende belangen en ideologische achtergronden zich bij elkaar aansluiten kan leiden tot verdere verharding. Specifiek noemt de NCTV als voorbeeld de ‘ultraconservatieve’ uitgeverij De Blauwe Tijger dat ‘een doorgeefluik voor anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën’ is. De uitgeverij, die ook een YouTubekanaal heeft met meer dan 30 duizend volgers, doneert geld aan de boerenprotesten.
Ondanks de nieuwe ontwikkelingen en de coronacrisis vormt jihadisme nog steeds de grootste dreiging in Nederland. Het dreigingsniveau blijft onveranderd en staat op drie van de vijf, wat betekent dat een terroristische aanslag ‘voorstelbaar’ is. Het jihadisme is ‘niet verdwenen uit Europa’, schrijft de NCTV, maar de omvang is niet te vergelijken met de jaren 2014-2017 waarin veel meer aanslagen werden gepleegd.
Verder lezen
Geweldsincidenten door coronamaatregelen nemen toe. Waarom hebben we zo’n kort lontje?
Het optimisme en saamhorigheidsgevoel van de eerste coronagolf is weggeëbd nu de tweede zich aandient. Spanningen lopen op, het aantal geweldsincidenten neemt toe. Hoe is die toegenomen agressie te duiden?
Geweld en middelvingers nopen NOS logo te verwijderen van straalwagens
De NOS wil ‘zichtbaar en aanspreekbaar’ zijn, maar gaat voortaan anoniem op pad. De publieke omroep haalt zijn logo van bedrijfsauto’s af.
Waar eindigt kritisch denken en begint de complottheorie?
De Volkskrant praatte met experts én met complotdenkers, en onderzocht hoe zulke ideeën zich verspreiden, wat de grond eronder is en hoe ermee om te gaan. Alle stukken zijn verzameld in deze special.
