Natuurbrand bij min 10, het kan gewoon. In Deurne kijkt de brandweer machteloos toe
De temperatuur gaat naar min 10, de oren vriezen bijna van je hoofd, in Haaksbergen wordt de eerste maraton op natuurijs gereden, maar in de Deurnese Peel woedt een uitslaande brand - met vlammen tot wel drie meter hoog - over een oppervlakte van circa veertig voetbalvelden. En die enorme brand is ook nog eens niet te blussen - de brandweer staat machteloos toe te kijken en kan het vuur slechts 'monitoren', onder meer met een drone.
Het lijkt een tegenstrijdigheid: vuur en vorst. 'Maar het is helemaal geen contradictie', zegt Thijs Verheul, hoofdofficier van de brandweer Zuidoost-Brabant. 'Alles droogt uit met dit weer. Vergelijk het met wintersport, dan moet je ook steeds je gezicht insmeren omdat je zo'n droge huid krijgt. Dat gebeurt met de natuur ook. Alles is kurkdroog en bovendien staat er een flinke wind.'
Een paar dagen geleden hebben de veiligheidsregio's al code geel afgekondigd: een verhoogd risico op brand. Dinsdagavond laat kwam de eerste melding binnen dat er brand was uitgebroken in het moerasgebied tussen het Brabantse Liessel en het Limburgse Griendtsveen. Het is formeel geen veenbrand, want die verspreidt zich ondergronds. Het gaat om een bovengrondse brand, waarbij vooral pijpenstrootjes, varens en boomstammen branden en het vuur zich steeds langs bevroren water heen manoeuvreert.
'Door de vorst is de bovengrond hard en kan de brand niet de grond in', aldus Verheul. 'Dat is nog een geluk bij een ongeluk.' Minder gelukkig is de brandweer met de andere omstandigheden in het natuurgebied, waardoor ingrijpen niet mogelijk is. 'We kunnen het gebied niet in', verzucht de brandweerman. 'Het is een veenachtig moerasgebied. De grond is onvoorspelbaar, met veenputten en gebieden met bevroren water waar je zo wegzakt. Het is levensgevaarlijk.'
Maar ook als de brandweer wel het gebied was ingegaan, had ze weinig kunnen uitrichten. De planten zijn zo droog, dat het bluswater er gewoon langs glijdt. 'Het is net als met een rieten kap van een woning die heel droog is, daar helpt water ook niet - dat glijdt er gewoon langs', legt hij uit. 'Dit is kurkdroog organisch materiaal. De hitte zit in de pol en het water loopt er langs. Dit is een pol van wel 20 hectare.'
Daarom heeft de brandweer zelfs geen brandweerauto's naar de uitslaande natuurbrand gedirigeerd. Het is afwachten nu en de ontwikkelingen in de gaten houden, samen met de boswachters van Staatsbosbeheer. De brand kan binnen enkele dagen zijn gedoofd, maar het kan volgens Verheul ook zomaar nog enkele weken duren. 'Het is vervelend, heel bijzonder en nog nooit vertoond', erkent hij. 'Maar we staan echt met lege handen.'
Hoe de brand is ontstaan, is niet bekend. Maar de brandweer weet bijna zeker dat de mens de oorzaak is. 'In de Peel ontstaan branden alleen door bliksem of menselijk handelen', aldus Verheul. 'Het heeft de afgelopen weken niet gebliksemd.' Aan de uiterste noordkant van het natuurgebied loopt een wandelpad, mogelijk is daar een smeulende sigaret weggegooid. Maar het is ook niet uitgesloten dat het vuur opzettelijk is aangestoken.
Volgens de gemeente Deurne kunnen bewoners overlast ervaren door rook en stank, maar is er geen gevaar voor de volksgezondheid. Wel wordt de bevolking geadviseerd 'zoveel mogelijk uit de rook te blijven, want rook is nooit gezond'.
