Nagelaten werk van Mulisch verschijnt op zijn geboortedag

Amsterdam - Op 30 oktober 2011, precies een jaar na zijn overlijden, zal het nagelaten verhaal De tijd zelf van Harry Mulisch (1927-2010) worden gepubliceerd.

Dit heeft Bezige Bij-uitgever Robbert Ammerlaan afgelopen vrijdagavond bekendgemaakt. Naar verluidt telt het verhaal ongeveer 25 pagina's, die met ander nagelaten proza nog moeten worden toegelicht door een Mulisch-kenner als de neerlandica Marita Mathijsen.

De verrassing van de aankondiging schuilt erin dat de roman Siegfried (2001) vooralsnog het laatste boek van Mulisch leek. 'Ik kan heel goed niets doen', antwoordde hij de afgelopen jaren wanneer hem werd gevraagd of hij nog schreef, of: 'Ik ben niet bezig, nee. Je moet dat soort dingen niet afdwingen, dat werkt niet.'

Toen hij 80 werd, in 2007, kondigde hij nog wel de publicatie aan van zijn dagboek uit de tijd dat hij werkte aan De ontdekking van de hemel (1992). In het tijdschrift Hollands Diep werden al enige fragmenten voorgepubliceerd. Maar hoewel Mulisch naar eigen zeggen 'alleen nog de ergste beledigingen over nog levende mensen' uit het manuscript diende te schrappen, werd de publicatie van het dagboek alsnog afgeblazen. Nieuw werk of geen werk, had de schrijver uiteindelijk besloten. 'Zo'n dagboek is toch een zwaktebod.'

In de week na zijn dood verscheen Opspraak, 1.100 pagina's met herdrukken van zes non-fictie boeken uit de jaren 1962-1972. De titel voor de bundeling had Mulisch op zijn sterfbed bedacht, schreef zijn redacteur Suzanne Holtzer in Boekblad. Daarmee leek deze titel van één woord zijn laatste literaire daad.

Maar er komt dus nog wat. Het verhaal De tijd zelf begint met de zin: 'Vanochtend heeft de werkelijkheid mij een loer gedraaid die ik haar niet gauw zal vergeven.'