Nabestaanden van militairen die door defecte granaat omkwamen willen naar rechter stappen

Er is volgens Hovings moeder Greetje Groenbroek sprake 'van grove nalatigheid' door het ministerie, dat zij dood door schuld verwijt. Ze deed haar uitspraken donderdagavond in Nieuwsuur.

Haar advocaat Michael Ruperti was vrijdag niet bereikbaar voor nadere toelichting, maar bevestigt tegen persbureau ANP dat hij volgende week de mogelijkheden gaat bespreken met de nabestaanden van beide militairen. 'Alles staat nog open, maar dat Defensie in juridische zin aansprakelijk is, staat wel vast.'

De OVV verwijt het ministerie dat het met de in 2006 aangekochte mortiergranaten, waarvan verkoper Amerika de veiligheid niet kon garanderen, zeer onzorgvuldig is omgesprongen. Uit het onderzoek blijkt dat de twee militairen zijn omgekomen, en een ander zwaar gewond raakte, door een fout in de granaat. Eerder was de nabestaanden medegedeeld dat het ging om een bedrijfsongeval; het object zou per ongeluk al op scherp hebben gestaan.

Groenbroek 'razend'

Groenbroek zei eerder tegen RTV Noord dat ze 'razend' is dat zoiets kan gebeuren. 'Er is bewust gekozen dat die jongens met onveilig materiaal op pad gingen', zegt ze. 'Degene die daarvoor verantwoordelijk zijn, mogen ze van mij uit een vliegtuig gooien.' Groenbroek neemt het Defensie verder kwalijk dat ze de uitkomsten van het onderzoek van de OVV moest horen. Zaterdag heeft ze een gesprek met de top van Defensie.

Na aangifte tegen de Nederlandse Staat, Defensie of een medewerker is het nog de vraag of er een zaak komt, zegt hoogleraar sanctierecht Henny Sackers. 'De onderzoeksraad doet niet aan bewijsgaring', zegt hij. 'Ze zijn er niet om strafbare feiten aan het licht te brengen. Daarmee zijn hun bevindingen niet automatisch bruikbaar in een strafzaak.'

Ook is de overheid niet altijd strafrechtelijk aansprakelijk bij typische overheidstaken, zoals bijvoorbeeld het uitgeven van paspoorten. 'Het is de vraag hoe dit zit met de inkoop van mortiergranaten', zegt hij. 'Ik aarzel erover wat haar kans is. Dit is heel lastig in te schatten door gebrek aan vergelijkbare voorbeelden.' Mocht de moeder in het gelijk worden gesteld in een strafzaak, dan zou ze in een civiele procedure een schadeclaim kunnen indienen.

Onafhankelijke taskforce

Jean Debie van de militaire vakbond VBM zegt het goed te begrijpen als Groenbroek een zaak begint tegen Defensie. Hij ziet ook veel misgaan bij het verwerken van munitie bij de krijgsmacht. Hij pleit voor een onafhankelijke taskforce die munitie en de procedures eromheen onderzoekt op veiligheidsaspecten.

Jeanine Hennis-Plasschaert zegde vrijdag toe dat er een extra controle komt van de munitie die uitgezonden militairen bij zich hebben op missie. Ook ging ze na de ministerraad nogmaals in op haar aanblijven. Ze zal haar positie bepalen na het Tweede Kamerdebat dinsdag.

Vicepremier Lodewijk Asscher nam alvast een voorschot op het debat. 'Normaal gesproken zijn de conclusies zwaar genoeg om af te treden, maar het is aan haar.' Debie van de militaire vakbond VBM heeft hier geen opvatting over. 'Het is aan de Tweede Kamer.'