Nabestaanden stellen Qbuzz en provincie Utrecht mede-aansprakelijk voor tramaanslag in 2019

Uit drie verhoren van de recherche destijds met de trambestuurder, blijkt dat de monitor in de bestuurderscabine niet werkte. Daardoor kon zij niet zien dat er in het tweede tramstel werd geschoten. Omdat iemand aan de noodrem had getrokken, hield ze, conform het ‘noodremprotocol’, de deuren gesloten.

In de verhoren zegt de bestuurder: ‘Als de monitor in werking was geweest, had ik wel gezien wat er aan de hand was.’ Ze zegt ook dat bij de dienstoverdracht haar voorganger niet heeft aangegeven dat er een defect was, terwijl dit volgens de regels wel zou moeten. Zelf heeft ze de kapotte monitor evenmin bij de verkeersleiding gemeld. Ze zag het defect, maar koos ervoor om ermee te blijven rijden.

De veiligheidscamera’s in de tram deden het wel. Daarop is te zien hoe Rinke Terpstra samen met een medepassagier een raam uit de tramdeur trapte. Hij liet vervolgens vijf passagiers voorgaan voordat hij zelf, als laatste, door het gat in de deur naar buiten sprong. Doordat hij niet snel genoeg kon wegkomen, schoot Gökmen T. hem in zijn rug. In totaal werden vier reizigers doodgeschoten, zes raakten gewond.

Beide verantwoordelijk voor veiligheid

‘Door het dichthouden van de deuren is het overlijden van Rinke Terpstra het gevolg van een omstandigheid die de vervoerder had kunnen vermijden, of waarvan het bedrijf de gevolgen had kunnen verhinderen’, zegt advocaat Axel Beijersbergen van Henegouwen. Hij stelt namens de familie Terpstra zowel vervoersbedrijf Qbuzz als de provincie Utrecht – de eigenaar en verhuurder van de tram – daarvoor aansprakelijk.

Uit protocollen die de advocaat ‘met moeite’ en uiteindelijk via een beroep op de Wet open overheid (Woo) afdwong van Qbuzz en de provincie, blijkt dat ze beide verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid in de tram. De provincie moet als verhuurder van de trams zorg dragen voor onderhoud en herstel. Qbuzz is aansprakelijk voor het uitvoeren van veiligheidscontroles voor vertrek, en voor het ‘onmiddellijk’ melden van defecten aan de onderhouder. Blijkens de verhoren van de bestuurder is dat niet gebeurd.

Volgens de advocaat van de familie Terpstra is er, naast het noodremprotocol, ook een calamiteitenprotocol dat voorschrijft dat de bestuurder bij calamiteiten zoals brand de passagiers zo snel mogelijk moet evacueren. Ook dat is niet gebeurd.

De advocaat van de familie Terpstra vergelijkt de aansprakelijkheid voor de tramaanslag met de schietpartij in 2011 in een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn. Daarbij schoot Tristan V. zes mensen en zichzelf dood. Naast de eerstverantwoordelijke, Tristan V., heeft de Hoge Raad bepaald dat de politie – secundair – aansprakelijk is, omdat die de dader een wapenvergunning had verstrekt, hoewel V. daar wegens zijn geestelijke gesteldheid geen recht op had. En daarmee was de politie schadeplichtig tegenover de slachtoffers en nabestaanden, oordeelde de Hoge Raad.

‘Schijnveiligheid’

Qbuzz wil niet inhoudelijk op het nieuws reageren. Volgens Qbuzz’ advocaat Martijn Lauxtermann zijn de aantijgingen van de familie Terpstra een ‘eenzijdig gepresenteerde voorstelling van zaken’. De vraag hoe vaak defecten aan de betreffende monitor in de bestuurderscabine voorkomen, wil Qbuzz niet beantwoorden ‘omdat de zaak onder de rechter is’.

Ook de provincie Utrecht wil bij monde van advocaat Anneke Bolt niet reageren omdat de zaak bij de rechter ligt. De rechtbank in Utrecht heeft nog geen datum bepaald waarop de partijen elkaar treffen.

Bauke Terpstra, de broer van het doodgeschoten slachtoffer, noemt de camera’s in de trams van Qbuzz ‘schijnveiligheid’. ‘Ze kunnen totaal niet omgaan met calamiteiten zoals deze. Ik ga liever lopend van Hardenberg naar Parijs, dan dat ik in een tram stap van Qbuzz.’