Na het zoet nu het zuur: bezuinigingen vliegen in het rond

Dat was voor de Statenverkiezingen in maart wel anders. In de eerste maanden na haar aantreden was het kabinet-Rutte zeer bedreven in het uitdelen van cadeautjes. De asbakken konden weer op tafel in het café en lekker 130 scheuren op de Afsluitdijk werd mogelijk. Het leek wel vooropgezet.

Er was maar één departement dat wel haast maakte met de bezuinigingen: dat van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zo wordt er flink gekort op de kunsten. Echter, dat is een maatregel die bij een groot deel van de achterban van het kabinet op sympathie kan rekenen. De bezuinigingen op het passend- en hoger onderwijs zijn dat niet. Maar dat geeft Rutte ook een goed argument om zijn critici te pareren. Vorige week stelde hij tijdens zijn persconferentie nog dat zijn kabinet ook pijnlijke maatregelen nam voor de verkiezingen en noemde hij inderdaad de bezuinigingen in het onderwijs.

Inderdaad waren dit forse bezuinigingen. Maar pas deze weken wordt goed duidelijk wat er op nog veel meer beleidsterreinen gaat gebeuren. Even op een rijtje wat er de laatste dagen zoal bekend werd:

Defensie
Er gaat een miljard af van het defensiebudget. Dat betekent een einde aan de tankdivisie, duizenden gedwongen ontslagen en minder deelname aan internationale missies.

Gezondheidszorg
De overheid draagt een groot aantal taken in de zorg over aan gemeentes. Hierdoor moet er 2,5 miljard euro per jaar worden bezuinigd. Dat gebeurt vooral door te korten op sociale werkplaatsen, Wajongers en re-integratietrajecten voor werklozen.

Buitenlandse Zaken
Over de grens worden de bakens verzet. Zo'n tien procent van de diplomaten verliest zijn baan, zeven ambassades zullen sluiten. Maar ook het buitenland zelf merkt de gevolgen. Ontwikkelingshulp zal nog maar aan een beperkt aantal landen worden toegekend. Ook moet er in de hulp een 'duidelijke band met Nederland' zijn.

Openbaar Vervoer
Naast de voorgenomen openbare aanbesteding van het ov, wordt nu ook duidelijk dat er minder gespendeerd gaat worden aan uitbreiding van het spoornetwerk. Zo wil minister Schultz-Verhagen geen 800, maar 400 miljoen uitgeven aan verbetering van de verbinding tussen Amsterdam en Almere.

Tegenvallers
Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, meldde minister De Jager deze week ook nog eens een tegenvaller op de begroting van zo'n 2 miljard euro. Dat betekent dat er op sommige plekken nog meer geld van de begroting af moet. De stoelendans hierom is nog niet begonnen.

Er is nog veel meer
Alle bovenstaande maatregelen schelen de schatkist een hoop geld, maar brengen samen niet de gewenste 18 miljard aan bezuinigingen op. Daarom zal er de komende periode nog veel meer bekend worden. Van bezuinigingen bij de publieke omroep en aanpassingen op de AOW tot de afslanking van de rijksoverheid. Het is allemaal al aangekondigd, maar de precieze invulling laat nog op zich wachten.

Mocht die wetgeving dan eenmaal door de Tweede Kamer worden geloodst, dan wacht het Kabinet direct een volgende horde: de senaat. Op 23 mei kiezen de leden van de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer. Waarschijnlijk haalt de coalitie daarin geen meerderheid en wordt het lastig om controversiële plannen goedgekeurd te krijgen. Als die ooit zo bedachtzame Eerste Kamer dan echt zijn hakken in het zand zet, komen deze bezuinigingen opeens in gevaar. Dat zou heel zuur voor Rutte en zijn ploeg zijn.

Volg de Volkskrant op Twitter
Word vriend van de Volkskrant op Facebook