Na de gifspuit wordt het stil in het wespennest

‘Ik zie het al’, zegt Johannis Vogelaar (61), staande op een ladder tegen het huis van de familie Veldhuizen in Kesteren. Onder een van de pannen in de nok van het dak vliegen de geel-zwart gestreepte gevleugelden af en aan. ‘Daar zit het nest.’

Vogelaar haalt een witte overall uit zijn oude Toyota-busje, zet een gasmasker op, doet daar nog een kap met doorkijkgaas overheen en trekt plastic zakken over zijn handen. Aldus uitgedost als een maanmannetje bestijgt hij de trap en spuit met zijn giftank een wolk wit poeder in het nest.

‘Binnen twee uur zal het stil worden’, belooft hij de vrouw des huizes, puffend van de hitte in zijn dikke pak. ‘Als je over een paar dagen nog wespen ziet, moet je nog eens bellen.’

Vogelaar is een van de pakweg 1.600 gediplomeerde plaagdierbestrijders in Nederland. En die hebben dezer dagen hun handen vol, want 2018 is een voorspoedig jaar voor de familie van de Vespidae, de wespachtigen.

Gigantische drukte

‘Het is gigantisch druk op dit moment’, beaamt een woordvoerder van Anticimex, dat 125 bestrijders in dienst heeft, verspreid over het land. ‘Ik schat dat elk van onze mensen dagelijks wel twee wespennesten onschadelijk maakt. Dus reken maar uit.’ Bij Rentokill, een andere grote landelijke ongediertebestrijder, worden ze ‘dood gebeld’ over wespen.

Vogelaar is zo'n iemand die zich beroepshalve dagelijks in een wespennest steekt. Met zijn eenmansbedrijf Betuon is hij al dertig jaar gespecialiseerd in de bestrijding van ‘alles wat steekt en bijt’. Terwijl hij bezig is met een wespennest bij een fruitbedrijf in Lienden, rinkelt de telefoon voortdurend. ‘Ik kom vanmiddag langs’, belooft hij een beller uit Ochten. ‘Dat wordt dan nummer zes vandaag’, zegt hij, terug in de bus.

Dat 2018 een goed wespenjaar zou worden, had bioloog Arnold van Vliet van Wageningen Universiteit weken geleden al voorspeld. Vanaf half april komen de wespenkoninginnen uit en gaan ze hun nesten bouwen. ‘In dat eerste stadium zijn ze kwetsbaar voor kou en vocht’, zegt Van Vliet. ‘Dit voorjaar was warm en droog.’ Ideale omstandigheden voor de wesp om een familie te stichten.

Nest van houtvezels

Wespenkoninginnen zoeken daarvoor een warme droge plek op. Dat kan een boomholte zijn, een spouwmuur of een ruimte onder het dak. In de eerste fase leggen de koninginnen eitjes van werksterbijen die helpen het nest uit te bouwen. Dat doen ze met een soort papier-maché van houtvezels, gemengd met eigen speeksel.

De werksters voeden de nieuwe larven met vlees, vooral van andere insecten. In ruil krijgen ze zoetigheid terug, legt Van Vliet uit. ‘Een wespennest kan dagelijks wel honderdduizend muggen en vliegen wegvangen. Dus het heeft ook zijn voordelen om dat in je buurt te hebben.’

Tegen de tijd dat het nest voltooid is, gaan de moederwespen over op stap twee: dan leggen ze alleen nog eitjes van mannetjes en nieuwe koninginnen. In die fase zijn we nu aangekomen, aldus Van Vliet. Dat betekent dat er minder larven zijn en de werksterbijen op zoek moeten naar andere bronnen van zoetigheid.

‘En dan komen ze naar de mensen toe’, zegt Vogelaar, terwijl hij parkeert voor een nieuwbouwwoning in Zetten. Dat het dit jaar zo druk lijkt, komt vooral doordat het de afgelopen zes jaar zo rustig was, benadrukt hij. ‘Eigenlijk is het een normaal wespenjaar.’

Spuitbussen

Een wespennest hoeft niet altijd overlast te veroorzaken. Maar je kunt het toch maar beter laten weghalen. ‘Als je het laat zitten, vliegen de koninginnen uit en heb je kans dat je het jaar erop nog meer wespennesten krijgt.’

Zelf doen is niet echt een optie, benadrukt Vogelaar, die ook les geeft in plaagdierbestrijding. Veel spuitbussen die in de handel zijn voor doe-het-zelvers deugen niet. ‘Bovendien moet je recht in het nest spuiten. Vaak kun je daar niet goed bij.’

Voor het verdelgen van een wespennest rekent Vogelaar 60 tot 70 euro, afhankelijk van de afstand die hij moet afleggen. Met garantie als de wespen onverhoopt terugkomen. Anticimex rekent gemiddeld 100 euro per nest.

Zeldzame hoornaren

Het is een leuk vak, zegt Vogelaar. ‘Je komt bij Jan en alleman over de vloer. En je helpt de mensen van een probleem af.’ In Zetten heeft een familie van hoornaren (grote wespen) zich verschanst in een vogelhuisje in de kersenboom. Nadat Vogelaar zijn gif in het huisje heeft gespoten, vallen de grote wespen als rotte appels op de grond, wit van het dodelijke poeder.

De klanten zijn blij. Maar eigenlijk is het zonde, zegt Vogelaar als we weer wegrijden. ‘Hoornaren zijn zeldzaam in Nederland. Ik had ze liever willen sparen.’ Hadden ze maar niet zo dicht bij de mensen moeten komen.