Mysterieuze populariteit van rauwe hartstochten
Eén stem slechts en toch begaf de microfoon het bijna onder zoveel vocaal geweld. In zijn eentje begon flamenco-zanger Miguel Poveda woensdagavond aan zijn optreden in het KIT Tropentheater als onderdeel van het Amsterdam Roots Festival....
Voor een uitverkochte zaal, want flamenco is populair door zijn rauwe hartstocht van stoere mannen en trotse vrouwen. Maar toch is die populariteit raadselachtig. Makkelijk in het gehoor liggende melodieën ontbreken en de meeste liederen hebben geen herkenbare structuur met coupletten en refreinen. Van alle vormen van zigeunermuziek is de flamenco wellicht de meest exotische, met wortels in de nomadenmuziek uit Rajasthan.
Poveda is een vernieuwer die zijn inspiratie niet alleen zoekt in de wereld om hem heen, maar ook in de diepte van de traditie. In zijn flamenco klinken niet alleen de Indiase wortels door - met een aan de raga verwante opbouw van de stukken - maar ook de Pakistaanse qawwal en allerlei Oost-Europese en Noord-Afrikaanse invloeden.
Behalve de imponerende stem van Poveda was een glansrol weggelegd voor zijn vaste begeleider, gitarist Juan Gómez 'Chicuelo'. Ook hij is een vernieuwer die de traditie trouw blijft, maar zich verre houdt van platgetreden paden en effectbejag. Veel minder indruk maakte percussionist Isaac Vigueras, mogelijk omdat hij zijn kisttrommeltje, de cajon, in het vliegtuig had achtergelaten en het moest doen met een inderhaast geleend exemplaar.
Poveda leek zich goed bewust van de problemen die een avondvullend flamencoprogramma voor niet-ingewijden met zich mee kan brengen en had gezorgd voor de nodige afwisseling. Na het a-cappella gezongen openingsnummer en enkele stukken samen met Chicuelo en later ook Vigueras, betrad danseres Rosario Toledo Orihuela in een felrode jurk met sleep het podium voor een spectaculaire demonstratie.
De tweede zanger van het gezelschap, Antonio Núnez 'El Pulga', vuurde haar aan met zijn palmas (handgeklap), terwijl Poveda het contrast met de tweede stem leek te gebruiken om de zijne nog meer glans te geven.
Het dansnummer diende onmiskenbaar als voorbereiding op het hoogtepunt van de avond, een fluisterzacht ingezette levante, getiteld Sal al Guisao. Daarin trokken Poveda en Chicuelo alle registers open, van ingehouden zindering tot jubelende extase. Vreemde harmonische wendingen op de gitaar dienden als rekstok voor vocale acrobatiek van een onaardse schoonheid.
Het optreden werd besloten met een geheel onversterkte toegift waarmee Poveda nog even achteloos kon bewijzen dat hij al die electronica eigenlijk helemaal niet nodig heeft.
