'Museumkwartier' zonder pop en sport

Amsterdam Het Museumplein in Amsterdam wordt de komende jaren ontwikkeld tot een prestigieus museumkwartier. Het moet zich kunnen meten met het Museumsinsel in Berlijn en met het Weense Museumsquartier.

De ingangen van de culturele instellingen rond het plein – het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum, het Stedelijk Museum en het Concertgebouw – moeten op het plein uitkomen, wat nu nog niet het geval is. Een deel van het grote grasveld waaruit het plein nu bestaat, wordt weer verhard.

De huidige inrichting van het plein schiet tekort, verklaarde wethouder Maarten van Poelgeest van Ruimtelijke Orde dinsdag, bij de presentatie van de nieuwe visie voor het plein in het stadsdeel Oud-Zuid.

Het plein moet volgens de gemeente ‘sowieso’ opgeknapt worden. ‘Door de uitbreiding van het centrum en de komst van de Noord-Zuidlijn ligt het plein steeds centraler in de stad en wordt het steeds zwaarder belast’, aldus Van Poelgeest. Hij voorspelt dat de bezoekersaantallen voor de omliggende musea drastisch zullen toenemen. ‘We gaan een sprong maken van stad naar metropool.’

De straten rond het plein zullen meer verbonden worden met het plein zelf, er komen er veel meer restaurants, grand cafés en brasseriën, en er komen meer bankjes en een heleboel losse stoeltjes. Ook wordt het Concertgebouwplein nauwer betrokken bij het Museumplein.

Het geheel wordt volgens de visie, die begin volgend jaar in de gemeenteraad komt, een stuk ‘chiquer’. ‘Maar ook een plek waar je op zondag gewoon zonder echte reden naartoe gaat’, zegt Van Poelgeest.

Op het nieuwe, verfijnde Museumplein mogen net als nu geen commerciële uitingen te zien zijn. ‘Het moet niet op het Damrak gaan lijken’, vindt Van Poelgeest. De vele cafés en restaurants die de wethouder verwacht moeten het ‘subtiel en degelijk’ houden. De evenementen op het terrein moeten ook cultureel hoogwaardiger worden. ‘De programmering is nu hap snap’, vindt de wethouder. ‘Er wordt nauwelijks met visie geprogrammeerd.’

Een evenement als het jaarlijkse Koninginnedagconcert van Radio 538 moet op termijn verdwijnen naar een ander plein in de stad. De gemeente denkt aan culturele evenementen waarvan het geluid niet of nauwelijks versterkt hoeft te worden.

Ook de viering van Nederlands of Amsterdams sportsucces ziet de gemeente straks liever elders. Massademonstraties zijn nog wel welkom. Eigenlijk kunnen die ook nergens anders plaatsvinden, vinden de bedenkers van de visie.

De essentie van ruimte en wijdte van het huidige plein blijft overeind. In verschillende fases zal de komende jaren gewerkt worden vanuit de nieuwe visie. Er is een startbedrag van 75 miljoen euro nodig. Vervolgens vergen de plannen ‘enkele miljoenen euro per jaar’. Het nieuwe museumkwartier gaat volgens de gemeente uiteindelijk 1,25 miljard euro per jaar en 12.500 banen opleveren.

De directeuren van de betrokken culturele instellingen zijn enthousiast en denken mee te kunnen delen in elkaar bezoekersstromen. ‘Het ligt eigenlijk voor de hand dat het plein als geheel beter neergezet gaat worden’, aldus Axel Rüger, de directeur van het Van Gogh Museum.