'Muilkorfwet' dreigt voor de Italiaanse pers

Door het verbod om uitgelekte informatie uit afgetapte telefoongesprekken of verhoren te publiceren, worden de media aan banden gelegd. Vakbonden, opsporingsambtenaren en journalisten zien de wet als een regelrechte aanslag op de persvrijheid. De afgelopen dagen zijn demonstraties afgekondigd, 200 duizend handtekeningen verzameld en kwamen de kranten met vele pagina’s van protest tegen de muilkorfwet die Berlusconi hen dreigt op te leggen.

Als de Senaat de wet volgende week ook ongewijzigd goedkeurt, kunnen journalisten en uitgevers voortaan strenge straffen verwachten als ze uit vertrouwelijk materiaal publiceren. Het wordt ook verboden om samenvattingen te geven van onderzoeken. Namen en foto’s van openbare aanklagers mogen niet meer in de krant. Verdachten worden verzekerd van absolute privacy, tot het vooronderzoek is afgesloten.

Voor de Italiaanse schrijvende pers is het publiceren van vertrouwelijke informatie uit politieonderzoeken een haast niet weg te denken bron. De afgelopen weken werd dat weer duidelijk toen justitie en politie de verhoren lieten uitlekken van verdachten in het grote corruptieschandaal rond de G8-top vorig jaar in Italië. De verhoren gaven een gedetailleerd beeld van het leven van bekende politici en bevriende ondernemers: vergaande corruptie, seksfeestjes en contacten met het Vaticaan.

Het is publiek geheim dat het vooral Berlusconi zelf is die bij zijn coalitiepartners Lega Nord en Alleanza Nazionale (AN) aandringt om de wet te veranderen. Bij de G8-corruptieschandalen zijn behoorlijk wat politici betrokken van zijn partij Volk van Vrijheid.

Vorig jaar kreeg Berlusconi zelf problemen toen telefoontaps uitlekten en zijn omgang met de escortdame Patrizia publiek werd. ‘Nu ziet Berlusconi zijn kans. Hij kan zich met deze wet in een klap van zijn tegenstanders, de justitie en de hyena’s van journalisten ontdoen’, schrijft de krant La Stampa.

Maar de kritiek op de afluisterwet komt ook van katholieke en rechtse kranten, waaronder Il Giornale, de krant van de familie van Berlusconi. Ook zij kunnen immers niet meer gebruik maken van onderzoeken en over corrupte linkse politici of over de maffia berichten.

Bovendien zijn de kranten ongerust over hun oplagecijfers. Niet alleen politieke schandalen komen nu niet meer in de krant. Ook de ‘gialli’, de thrillers, komen in gevaar: de moord en verkrachtingszaken die ook in de serieuze kranten uitgebreid aan bod komen, en waarin verdachten en slachtoffers met naam en toenaam worden genoemd.

Zo’n 80 procent van de Italianen leest nauwelijks kranten en kijkt liever televisie. De invloed van Berlusconi op de publieke opinie wordt steeds groter. Hij is niet alleen eigenaar van de belangrijkste commerciële tv-stations maar kan als premier ook grote druk uitoefenen op de publieke omroep RAI.

‘Het televisiejournaal is een spreekbuis van de regering geworden’, vindt Maria Luisa Busi, al achttien jaar nieuwslezeres bij de staatszender Rai. Vorig week diende Busi haar ontslag in met een uiterst kritische brief aan directeur Augusto Minzolini.

Busi vindt dat de Italianen steeds slechter geïnformeerd worden. ‘Ze krijgen het echte Italië niet te zien. Op televisie gebeuren geen rampen, er zijn geen werklozen of demonstranten die tegen de regering protesteren. Ze zien alleen weerberichten en moorden en horen hoe goed Berlusconi het in de peilingen doet’, aldus haar snijdende commentaar.