Moslim Broederschap lijkt knock-out, maar is wel wat gewend
De Moslim Broederschap (MB) in Egypte heeft een zware week achter de rug. Met een in brand gestoken hoofdkwartier, een afgezette president en de arrestatie van vele honderden leden inclusief leiders, lijkt de groep knock-out. Maar het zou niet voor het eerst zijn dat de oude beweging ondanks vervolging weer opstaat of ondergronds opnieuw gedijt.
Bij de eerste democratische verkiezingen in Egypte sinds heugenis bleek in 2011 en in 2012 hoe groot de MB is. De door het leger afgezette MB-president Mohamed Mursi kreeg een jaar geleden 52 procent van de stemmen en zijn partij (FJP) is verreweg de grootste. Net als elders in de Arabische Lente stemden veel mensen voor islamisten die werden gezien als sociaal voelende opposanten van corrupte, veelal seculiere heersers.
De coup van generaal al-Sisi overleeft de MB wel, maar het falende beleid van Mursi is moeilijk uit te leggen aan de broeders, laat staan de kiezers. De lang onderdrukte oppositiebeweging kreeg na decennia van vervolgingen opeens de macht en Mursi bleek zich daar geen raad mee te weten. Zijn regering werd gedwarsboomd door militairen en magistraten. Dat had Mursi moeten aansporen bondgenoten te zoeken, maar hij maakte vijanden.
Volgens waarnemers zal de MB zich weer op haar sociale werk en netwerken richten en betere tijden afwachten. De huidige vervolging is overigens mild vergeleken met de bloedige repressie onder president Nasser.
Geheimzinnig karakter
De golven van onderdrukking hebben de van huis uit sektarische beweging een nog geheimzinniger karakter bezorgd. Er zijn verschillende vormen van lidmaatschap en het ledental is niet bekend. Op het hoogtepunt van de populariteit was in de jaren 40 ongeveer een half miljoen Egyptenaren lid. Het land telde toen circa 19 miljoen inwoners, nu 83 à 84 miljoen.
Een provinciale onderwijzer en geen geestelijke, Hassan al-Banna (1906-1949), heeft de MB in 1928 opgericht. Hij wilde het volk sociaal en moreel opvoeden. Hij was een van de eerste activisten in het moderne Midden-Oosten die de massa overtuigde van de islam als politieke kracht. Over hoe die gebruikt moet worden, heerst tot op de dag van vandaag onduidelijkheid.
