Misschien wil de minister mee op expeditie om te zien dat alfa’s, bè­ta’s en gamma’s niet zonder elkaar kunnen

Met mijn hoofd onderwater, heb ik lang de mens genegeerd. Althans in mijn wetenschappelijk onderzoek. Vanaf dit jaar komt hier verandering in.

In oktober organiseer ik een expeditie naar Raja Ampat, West Papua, Indonesië. Dit gebied heeft de hoogste mariene biodiversiteit ter wereld en wordt om die reden sterk gepromoot als toeristische duikbestemming. Welk effect heeft de toerist nu op de ecosystemen onderwater, en op de mensen bovenwater die hiervan leven, door visvangst of inkomsten uit toerisme? Hoe kan het beleid van de mariene natuurparken worden ingericht om de veerkracht van zowel de ecosystemen als de lokale economie te versterken tegen schokken? Schokken zoals periodes van temperatuurstijging van zeewater of verandering van regering.

Na jaren in het veld, ben ik tot een beter besef gekomen dat het natuurbehoud van koraalrif-ecosystemen afhankelijk is van zowel ecologische en evolutionaire processen onderwater, als ook sociaaleconomische processen boven de waterspiegel. En dat deze verschillende processen onderling verweven zijn. Daarom heb ik een zeer diverse groep uitgenodigd voor de volgende expeditie. Twee weken lang vaar ik met een schip vol Indonesische en Nederlandse NGO-medewerkers, lokale beleidsmakers en wetenschappers met verschillende specialisaties, variërend van hydrologie tot ontwikkelingseconomie en van sociologie tot onderwijs. Zelfs een kunstenaar vaart mee.

Het schip vormt een drijvend universiteit. Het wordt vast een feest van verwarring en verbazing. Onze eerste groepsontmoeting in Wageningen was al een wetenschappelijke culture shock, we gebruikten dezelfde termen maar bedoelden totaal iets anders, afhankelijk van onze achtergrond. De econoom refereerde bijvoorbeeld met ‘mobiliteit’ aan het klimmen en dalen op de maatschappelijke ladder, terwijl de ecoloog daarmee duidde op de migratie van manta’s. We zijn maar een woordenboek begonnen om elkaars werk te kunnen vertalen.

Tijdens de expeditie zullen we elke dag de onderzoeksvragen vanuit een andere discipline benaderen. Als expeditieleider heb ik maar één regel: iedereen doet mee. De econoom duikt mee om vissen te tellen en de ecoloog helpt interviews af te nemen in de dorpen.

Niet alleen natuurbescherming, maar bijna alle belangrijke maatschappelijke en wetenschappelijke uitdagingen waar we voor staan vereisen samenwerking tussen wetenschappers van allerlei disciplines. Daarom maken ik en mijn collega’s ons zorgen over een aantal aanbevelingen uit het rapport van de commissie van Rijn aan de minister van OCW. Eén voorgestelde maatregel komt erop neer dat investeringen in de bèta en techniek ten koste gaan van andere wetenschapsgebieden. Als bioloog bij een technische universiteit zit ik aan de ontvangende kant, maar juist daarom zie ik in dat de brede wetenschap hierdoor wordt verzwakt en geschaad. Het zet wetenschapsgebieden tegenover elkaar, in plaats van samenwerking te stimuleren. Misschien willen Van Rijn en de minister mee aan boord om met eigen ogen te zien dat alfa’s, bè­ta’s en gamma’s niet zonder elkaar kunnen?

Lisa Becking is universitair docent mariene ecologie bij Wageningen University and Research