Ministers ontboden voor 'dag der verantwoording'

Vier jaar lang is in verschillende commissies gewerkt aan de vormgeving van dit nieuwe parlementaire evenement. Minister Zalm overhandigt volgende week woensdag zestien jaarverslagen van ministeries aan de Tweede Kamer, waarin ze aangeven hoe het er voor staat met de uitvoering van hun beleid.

De verslagen zijn voorzien van kritische kanttekingen door de Algemene Rekenkamer, die de president, Saskia Stuiveling, zal aanbieden.

Een maand later debatteert de Kamer met premier Kok en Zalm over de rapporten. Ontevreden parlementariërs kunnen ook nog afzonderlijke ministers ontbieden om tekst en uitleg te geven.

'De Kamer denkt zo een goed instrument in handen te hebben om de controlefunctie te versterken,' zei Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven gisteren in Den Haag.

Twee jaar geleden al stelde de Kamer een lijst op van 28 onderwerpen die aan de orde moeten komen bij dit debat, dat in de wandelgangen al 'woensdag gehaktdag' heet.

Zo zullen Kamerleden nauwkeurig kunnen nagaan wat er terecht is gekomen van de plannen om meer handen aan het bed te krijgen, de wachtlijsten terug te dringen, meer agenten op straat te laten patrouilleren of de mestproductie terug te dringen.

Tot nu toe stond de beleidsevaluatie na Prinsjesdag op het programma. Dit raakte ondergesneeuwd door de miljoenennota met alle nieuwe plannen van het kabinet.

De introductie van een aparte dag garandeert evenwel geen succes, waarschuwde PvdA'er J. van Zijl maandag. Hij was voorzitter van een speciale adviescommissie over deze dag. 'De Kamer moet wel een kritisch debat willen voeren,' meent hij. Van Zijl wil geen afrekencultuur. Maar de minister die enkele jaren achter elkaar duidelijk tekortschiet 'krijgt wel een groot probleem'.

Om de beleidsbeoordeling doorzichtiger te maken, zullen ministeries ook hun begrotingen anders moeten opstellen. Het departement van Financiën heeft ontwerpbegrotingen gemaakt met kernachtige formuleringen rond de drie W's: 'Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Wat mag dat kosten?

Dit vergt volgens de directeur-generaal begrotingszaken Sluimers 'nog een hele cultuuromslag.' De begrotingen van verschillende departementen zullen ook meer op elkaar gaan lijken, belooft hij. Ministeries mogen niet langer verschillende begrippen en definities hanteren.

Financiën heeft dummy-begrotingen gemaakt. Komende Prinsjesdag werkt het kabinet echter nog volgens de oude methode waarin alles veel meer door elkaar staat. Vanaf september 2001 geldt de nieuwe discipline. De begroting 2002 moet transparant en overzichtelijk zijn en opgezet volgens de drie W's. In 2003 zal de Derde Woensdag in Mei dan voor het eerst compleet draaien.

Tot die tijd is het nog een beetje behelpen, maar Kamervoorzitter Van Nieuwenhoven rekent erop dat het ook met de oude begrotingmethodiek een levendig debat wordt.

D66'er Van Walsem, voorzitter van de begrotingscommissie in de Kamer, voorspelt dat met name in verkiezingstijd de nieuwe dag 'extra duidelijke en interessantie debatten oplevert.'

Over een mogelijke rol voor de koningin - analoog aan Prinsjesdag - is hij kort: 'Daar zie ik niets in.'