Nieuws
Ministerie keurt noodgedwongen miljoenen mondkapjes af
Het ministerie van Volksgezondheid heeft noodgedwongen 32,8 miljoen door de overheid aangekochte mondkapjes moeten afkeuren voor de zorg. Door een Europese richtlijn mogen Chinese KN95-maskers niet langer worden gebruikt in ziekenhuizen. Het merendeel van de afgeschreven maskers is geleverd door het bedrijf van Sywert van Lienden.
Dat bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid (VWS). Hij laat weten dat de 32,8 miljoen maskers, die sinds deze week uit de officiële voorraadcijfers zijn geschrapt, vooralsnog niet vernietigd worden. Het Landelijke Consortium Hulpmiddelen (LCH), de inkooporganisatie van de overheid, gaat kijken of er nog een andere bestemming gevonden kan worden buiten de zorg.
Het totale aankoopbedrag van de afgekeurde mondkapjes ligt naar schatting ergens rond de 70 miljoen euro. Alleen al voor de 20 miljoen KN95-mondmaskers die Van Lienden en zijn compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel via hun bedrijf leverden, betaalde de overheid 45,2 miljoen euro, bleek eerder uit onderzoek van de Volkskrant.
Het ministerie is gedwongen om de Chinese KN95-maskers af te keuren voor de zorg, doordat een Europese ontheffingsregeling is teruggedraaid. Op het hoogtepunt van de pandemie liet de Europese Commissie toe dat ook medische maskers met Chinese normen werden toegelaten. Die regeling is weer afgeschaft en de inspectie verbiedt sinds 1 oktober verdere uitlevering. Zorgaanbieders krijgen wel nog tot 31 mei de kans om hun eigen voorraden op te maken.
Tijdelijk
Dat de Europese ontheffing voor Chinese KN95-maskers tijdelijk zou zijn, was al langer duidelijk. Toch kocht het LCH in 2020 tientallen miljoenen van dit type, soms tegen het advies van professionele inkopers in, zoals bij de deal met het bedrijf van Van Lienden.
‘Dit heeft niks met ons te maken, maar met de gemaakte keuzes van het LCH, dat niet anticipeert op het beleid van de inspectie’, laat Van Lienden in een reactie weten. De mediapersoonlijkheid meent dat zijn nu voor de zorg afgekeurde KN95-maskers ‘met aanpassing gewoon bruikbaar’ blijven.
De komende tijd moet het ministerie mogelijk nog meer mondkapjes afschrijven. Dat komt vooral door de beperkte houdbaarheid en de opgedroogde vraag vanuit de zorg, die weer door eigen leveranciers wordt bevoorraad.
Op dit moment liggen er nog ruim 47 miljoen mondkapjes van de hoge FFP2-standaard in de magazijnen. Daarvan zijn er ook 20 miljoen geleverd door het bedrijf van Van Lienden. Deze FFP2-maskers kunnen nog steeds naar de zorg gaan, al ontraadde het RIVM dat eerder bij Van Liendens levering vanwege de aanwezigheid van de nanostof grafeen. Uiteindelijk werden de grafeenmaskers toch goedgekeurd, maar alle exemplaren liggen nog steeds in het magazijn, aldus de woordvoerder van VWS.
Bulkverkopen
De overheid heeft daarnaast ook nog ruim 720 miljoen chirurgische mondkapjes op de plank liggen. Die zijn goedkoper, maar in de regel ook slechts twee jaar houdbaar. Al in mei en juni 2022 zal volgens inschattingen van VWS de houdbaarheid van zo’n 300 miljoen mondkapjes verlopen.
De minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge herhaalde deze week dat het geen optie is om de mondkapjes gratis uit delen aan burgers, bijvoorbeeld bij publieke ruimtes. ‘Er zijn grenzen aan wat je kunt doen’, aldus De Jonge. ‘Voor je het weet verstoor je de markt door gratis spullen uit te delen. Dan kunnen partijen naar de rechter stappen en met recht zeggen: mijn handeltje gaat kapot.’
Het ministerie probeert de voorraad nu af te bouwen via donaties aan goede doelen en bulkverkopen buiten de EU. Als dat niet lukt, moeten de mondkapjes vernietigd worden. Ook bij andere aangekochte spullen ligt dat op de loer. Zo zijn er ook nog miljoenen handschoenen met beperkte houdbaarheid opgeslagen in de magazijnen van de overheid. Dagblad Trouw meldde woensdag al dat 4,1 miljoen door de overheid aangekochte zelftesten zijn vernietigd, omdat de houdbaarheidsdatum was verstreken.
