Nieuwseurobudget
Minister Hoekstra en collega’s keren zich tegen Frans-Duitse plannen met nieuwe opzet voor eurobudget
Nederland en zes andere noordelijke EU-landen trappen op de rem bij de opzet van een nieuw eurozonebudget voor lidstaten met kwakkelende economieën. De zeven – bekend als de Hanzeliga – willen substantieel minder geld beschikbaar stellen dan de 55 miljard euro die Europese Commissie nodig acht.
De Hanzeliga kiest met deze inzet – die dinsdagavond naar Eurogroepvoorzitter Centeno werd gestuurd – voor de confrontatie met Frankrijk en (in mindere mate) Duitsland. Minister Hoekstra (Financiën) is niettemin optimistisch over de kans op een akkoord tussen de eurolanden in juni. ‘Het is een delicaat proces, dat zal ik niet ontkennen. Maar ik zie wel degelijk mogelijkheden om de eurozone te verbeteren, mits we dat heel goed en nauwkeurig uitdokteren. We stellen ons constructief op’, aldus Hoekstra in een toelichting op de Hanzeverklaring.
De opzet van een speciaal eurozonebudget – een diepgekoesterde Franse wens – is al lange tijd een splijtzwam in de eurozone. De oorspronkelijke ambities van president Macron (een budget van enkele honderden miljarden euro’s voor eurolanden met economische problemen) werden eind vorig jaar door premier Rutte en andere noordelijke collega’s met ijswater overgoten. Wat overbleef was een ‘instrument’ om eurolanden te helpen hervormen en investeren, gefinancierd uit het algemene EU-budget (dus geen extra geld) en gekoppeld aan strikte voorwaarden.
Dat compromis moet nu door de ministers van financiën worden uitgewerkt. De Franse minister Le Maire en zijn Duitse collega Scholz presenteerden in februari hun inzet. Daarin werd toch de deur geopend naar extra inkomsten (via belastingen en heffingen) om het nieuwe budget te spekken en werd de cruciale vraag wie beslist over toekenning van de gelden vaag gelaten.
De zeven Hanzelanden stellen onomwonden dat de nieuwe eurozonebegroting ‘substantieel lager’ moet zijn dan het hervormingsfonds van 22 miljard euro dat de Commissie voor ogen stond. Daarnaast pleitte de Commissie voor een investeringsfonds van 30 miljard, dat bedrag komt in de Hanzeverklaring überhaupt niet voor. Daarmee laten de zeven weinig over van het Commissievoorstel.
Vetorecht
De Hanzeliga houdt vast aan het vetorecht van alle eurolanden bij besluiten over de toekenning van de gelden. De zeven zeggen ‘geen voorstander’ te zijn van speciale belastingen om de nieuwe eurozonebegroting te vullen omdat die ‘de nationale bevoegdheden uithollen’. De speciale europot moet gefinancierd worden uit het algemene EU-budget waarvan de regeringsleiders de hoogte vastleggen.
Verder stelt de Hanzeliga dat landen alleen onder strikte voorwaarden een beroep kunnen doen op de nieuwe eurobegroting. Zo moeten ze zich aan het Stabiliteitspact houden, de economische aanbevelingen van de Commissie volgen en mogen ze de rechtsstaat niet ondermijnen. Het geld uit de nieuwe begroting is bedoeld voor hervormingen (arbeidsmarkt, pensioenstelsel) en investeringen zodat de economieën van de eurolanden concurrerender worden.
‘We zijn duidelijk met iets anders bezig dan een jaar geleden op tafel lag’, stelt Hoekstra tevreden vast. Betrokkenen benadrukken dat als de strikte voorwaarden van de Hanzeliga worden overgenomen, de precieze omvang van de nieuwe eurobegroting minder een probleem is. Het zou zelfs kunnen dat de bestaande subsidies voor armere regio’s (eenderde van het EU-budget) dan beter worden besteed.
De verklaring over de eurozonebegroting is het vierde gezamenlijke standpunt van de Hanzeliga. Eerdere verklaringen betroffen de monetaire unie, het Europese noodfonds en de kapitaalmarkt.
