Minister greep te laat in bij kapseizend ROC Leiden
Het ministerie van Onderwijs en de Onderwijsinspectie hebben drie jaar verloren laten gaan bij de redding van ROC Leiden. De mbo-instelling vroeg in het voorjaar van 2012 om hulp, maar pas begin 2015 greep minister Jet Bussemaker van Onderwijs in.
Dit oordeelde dinsdag een commissie onder leiding van de Rotterdamse hoogleraar Pauline Meurs. Ze heeft onderzoek gedaan naar de financiële problemen bij ROC Leiden. Die instelling verhuisde de afgelopen jaren van circa twintig kleine locaties naar twee nieuwe gebouwen, naast de Leidse stations Lammenschans en Centraal.
Door de ambitieuze nieuwbouw stegen de huisvestingskosten zo hard dat een faillissement aanstaande leek. In juni van dit jaar besloot Bussemaker financieel bij te springen. De 40 miljoen euro voor de redding van ROC Leiden komt ten laste van de mbo-sector.
Interview Pauline Meurs
De conclusies over het wanbeheer bij ROC Leiden zijn snoeihard. Lees hier het interview met Pauline Meurs, voorzitter van de onderzoekscommissie.
Al in 2012 vroeg toenmalig collegevoorzitter Jeroen Knigge, die was aangesteld om puin te ruimen, het ministerie om hulp, maar het departement verwees naar de Onderwijsinspectie. De inspectie plaatste ROC Leiden onder verscherpt financieel toezicht, maar daar bleef het bij. De inspectie verwarde vervolgens de rol van toezichthouder en helper. Die periode heeft 'onnodig lang geduurd', aldus Meurs.
'Het had strakker, scherper en sneller gemoeten', erkent Bussemaker. 'De maatregelen die we hebben ingevoerd om dit soort problemen aan te pakken, waren toen nog niet uitgekristalliseerd.' Bussemaker nam het rapport Ontspoorde ambitie in ontvangst. Ze memoreerde dat ze 'op de kop af drie jaar geleden' een vergelijkbaar onderzoek had gekregen, over de ondergang van het roc Amarantis. 'Opnieuw een rapport over falend bestuur en toezicht op een groot roc.'
'De financiële maalstroom achtervolgt ROC Leiden tot op de dag van vandaag', aldus de minister. 'Imago, concurrentie voerden de boventoon, niet het onderwijs. Dat is schokkend en onaanvaardbaar. Eerder heb ik het toenmalige bestuur van ROC Leiden amateuristisch en naïef genoemd. Uit het oordeel van de commissie blijkt dat die conclusie te mild was.'
Volgens Meurs hebben de bestuurders van ROC Leiden tussen 2001 en 2011 'onverantwoord en verwijtbaar' gehandeld. De bestuurders lieten zich te veel leiden door 'een beperkt gezelschap van enkele externe adviseurs'. Er werd niet of nauwelijks tegenspraak georganiseerd. Dat leidde tot 'onverantwoorde risico's'.
Verjaring
Meurs ziet aanleiding voor nader onderzoek naar 'mogelijk persoonlijk verwijtbaar handelen' van het toenmalige college van bestuur. Minister Bussemaker kan dat niet zelf in gang zetten, maar roept de raad van toezicht van ROC Leiden ertoe op. ROC Leiden wilde gisteren nog niet reageren. De kwestie verjaart vermoedelijk in 2017.
Toenmalig topman Jacques van Gaal reageert laconiek. 'Ik ga dat rapport eerst eens rustig lezen. Voorlopig vind ik er niks van. Ik wacht de ontwikkelingen met vertrouwen af', zegt hij desgevraagd. Zijn voormalige collega-bestuurder Marieke Jas zegt 'dat de conclusies van de commissie mij raken. Ik heb behoefte het rapport goed te bestuderen, zeker ook omdat ik een andere rol had dan de toenmalige voorzitter.'
