Minderjarige migranten opvangen? Urgenter zijn huizen voor statushouders

Geen weeskinderen

Het kabinet volhardt in zijn standpunt dat Nederland geen alleenstaande minderjarige migranten van de Griekse eilanden hier opvangt. De regeringspartijen verschillen daarover van mening: VVD en CDA voelen er niets voor, D66 en ChristenUnie willen wel tegemoetkomen aan de hulpvraag die de Grieken eerder deden aan de Europese Unie.

De partijen handhaven het compromis dat Nederland met 4 miljoen euro en de expertise van voogdij-instelling Nidos bijdraagt aan opvang op het Griekse vaste land, bleek woensdag tijdens een zes uur durend Kamerdebat met staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel en Migratie, VVD).

‘Er wordt vaak gezegd dat het weeskinderen zijn, maar dat weten we helemaal niet’, zei Broekers-Knol. ‘Het is belangrijk om te beseffen wat we wel weten. Er verblijven 5.000 minderjarige migranten in Griekenland, van wie 1.300 op de eilanden. Van hen is 91 procent man en 9 procent vrouw. En van die 5.000 zijn 3.800 adolescenten van 16 of 17 jaar.’

Slechts een klein deel komt uit Syrië: 11 procent. De meesten komen uit Afghanistan (44 procent) en Pakistan (21 procent). Het lukt de Grieken niet al deze minderjarigen een volwaardige asielprocedure aan te bieden. Het kabinet vindt kinderen hierheen halen ‘een ad hoc-oplossing’.

Het financieren gedurende drie jaar van 48 opvangplekken noemde Broekers-Knol ‘een goed programma dat tot in lengte van jaren kan functioneren’. Gelet op de beoogde doorstroom vanaf 18 jaar naar andere voorzieningen helpt Nederland in totaal 500 kinderen.

Dat is precies het aantal dat een reeks Nederlandse gemeenten hier had willen opnemen. Vorige week sloten veertig CDA-afdelingen zich daarbij aan. Maar CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zei ‘ingenomen’ te zijn met het plan van het kabinet. ‘Ik heb dit veel liever dan de aflaat van een paar kinderen onderaan de vliegtuigtrap.’ Dat kwam haar op kritiek te staan van Bram van Ojik (GroenLinks). ‘Ik vind u nogal respectloos tegenover de tien Europese landen die deze opvang wel doen.’

Broekers-Knol had voor de gemeenten een andere oproep. Statushouders bezetten op dit moment 6.500 plekken in de asielopvang, omdat zij niet kunnen doorstromen naar een huis in een gemeente. ‘Dat zijn vaak gezinnen met minderjarige kinderen. Ik zou tegen de gemeenten willen zeggen: help de opvang en die kinderen door onderdak te zoeken.’

Europees Asielstelsel

Het debat stond verder in het teken van het Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel (GEAS), het plan van de nieuwe Europese Commissie dat naar verwachting later deze maand wordt gepresenteerd. De solidariteit tussen de lidstaten moet daarin mede vorm krijgen, doordat overbelaste landen als Italië en Griekenland worden verlicht door ‘hervestiging’ van migranten in andere Europese landen.

Het ligt niet voor de hand dat bijvoorbeeld Hongarije en Polen daaraan gaan meedoen. Zij zullen hooguit een financiële bijdrage willen leveren. Maar Europees Commissaris Ylva Johansson heeft al gezegd dat landen hun verantwoordelijkheid niet kunnen afkopen.

Wat doet Nederland? Is het bijvoorbeeld voldoende als twintig landen zich tot hervestiging bereid verklaren? Doet Nederland dan alsnog mee, wilde CU-Kamerlid Joel Voordewind weten. En wat zijn de consequenties voor weigeraars, vroegen Jasper van Dijk (SP) en Attje Kuiken (PvdA)– kunnen die bijvoorbeeld uit Schengen worden gezet?

Broekers-Knol zei dat de eerste geluiden over het pact ‘positief’ zijn. ‘Maar ik zeg nergens ja of nee tegen, zolang ik niet het hele pakket heb gezien. Alle lidstaten moeten solidair zijn, dat is onze voorwaarde, maar niet iedereen hoeft die solidariteit op dezelfde manier in te vullen. We wachten op de balans die Johansson in het voorstel aanbrengt.’

Achterstanden IND

Over de situatie in eigen land kon Broekers-Knol melden dat van de achterstallige 14 duizend zaken bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) inmiddels duizend dossiers zijn afgehandeld. Een speciale taskforce streeft ernaar de achterstand eind van het jaar te hebben weggewerkt. Zaken die na 1 april zijn aangemeld, moeten volgens de ‘gewone’ procedure binnen zes maanden klaar zijn.

Of de teller bij het uitbetalen van dwangsommen inmiddels nog verder is opgelopen dan de aangekondigde 70 miljoen, kon Broekers-Knol niet zeggen. ‘De rechtbanken hebben acht weken niet gewerkt.’