Minderheidskabinet is alleen maar gebaat bij sterkere PvdA
Het is voor premier Mark Rutte te hopen dat de nieuwe leider van de PvdA krachtiger is dan Job Cohen en vooral ook beter scoort in de peilingen. Want alleen dan kan hij zaken met hem doen.
In theorie is het een overwinning voor een premier als de oppositieleider zich gewonnen geeft en vertrekt. Maar in de praktijk is dit wel de laatste uitleg die aan het vertrek van Job Cohen als PvdA-leider kan worden gegeven. Bovenstaande geldt in de polder namelijk uitsluitend in verkiezingstijd. Nu is het juist tijd om zaken te doen.
Dat geldt meer dan ooit tevoren nu Nederland te maken heeft met een minderheidskabinet dat afhankelijk is van gedoogsteun. VVD en CDA hebben de PvdA hard nodig op tal van onderwerpen waar de PVV geen gedoogsteun geeft. Dat is het eerste jaar goed gegaan op twee van de belangrijkste onderwerpen: het pensioenakkoord en de euro.
Rutte loofde Cohen waar hij kon om diens verantwoordelijke, constructieve opstelling. Maar misschien heeft hij hem er wel te weinig echt zichtbaar voor beloond. Of misschien trof PVV-leider Geert Wilders wel doel met zijn beledigingen; Cohen was 'de echte grote gedoger' en 'de bedrijfspoedel van het kabinet'. Wellicht ook was het vooral aan het geklungel van Cohen zelf te wijten.
Hoe dan ook, de positie van Cohen werd steeds zwakker. De kritiek uit de achterban op het functioneren van de fractie nam toe en de partij bleef maar dalen in de peilingen. De PvdA verloor vooral aan de SP. Roemer en de zijnen trokken profijt van hun veel hardere opstelling tegenover het kabinet.
Dat alles bij elkaar trok de PvdA naar links, weg van het kabinet. Cohen kon zich een coöperatieve houding steeds minder permitteren. Vorige maand zei hij in een interview met de Volkskrant onomwonden dat het kabinet verder kon fluiten naar zijn steun. Hij ging overal nee op zeggen. Bij VVD en CDA werd op dat moment flink gescholden op Wilders. Dat krijg je er nou van, al die vernederingen! En nu?!
Onder de barrage van kritiek groef de PvdA-leider zich steeds dieper in. Vanuit het perspectief van Rutte kwam daarmee het einde van de bruikbaarheid van Cohen in zicht. Maar daarmee tegelijk ook het einde van zijn eigen kabinet.
Onder de druk van de economische crisis dienen zich binnenkort ongetwijfeld nieuwe onderwerpen aan waaraan de PVV geen gedoogsteun zal willen geven. De verwachting is dat bij de komende 'tussenformatie' kabinet en gedoogpartner nog wel tot zaken zullen kunnen komen waar het gaat om 'het snelle geld', zaken die zich terugverdienen in deze regeerperiode; bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, lastenverzwaringen als een btw-verhoging, hogere eigen bijdragen in de zorg.
Tegelijk wordt de kans klein geacht dat de PVV gaat tekenen voor alle hervormingen die pas op de langere termijn geld gaan besparen; flexibilisering van het ontslagrecht, verdere hervorming van de sociale zekerheid, hervorming van de woningmarkt. Toch is naar verwachting dat hele pakket nodig om aan de gewenste bezuinigingsbedragen te komen. Voor ieder onderwerp dat in de onderhandelingen met de PVV over de rand valt, moet het kabinet zich dan ook tot de oppositie wenden. Op veel van die onderwerpen is er dan opnieuw geen alternatief voor gelegenheidssteun van de PvdA.
Voor Rutte c.s. is de hoop nu dat een nieuwe PvdA-leider weer begint met een min of meer schone lei. In de ideale situatie heeft de nieuwe man of vrouw weer wel de manoeuvreerruimte om compromissen te sluiten met het kabinet. In dat scenario lukt het die nieuweling wel om wisselgeld te incasseren en dat geloofwaardig als victorie te claimen. Als de PvdA weer zichtbaar in de peilingen omhoog kruipt, zal dat al snel gelden als een goede strategie. Dan gaat de PvdA verder op dat pad en is het minderheidskabinet voorlopig weer gered.
Daar zou de VVD desnoods wat eigen zeteltjes in de peilingen voor over hebben.
undefined
