Milosevic zit na stembusdag in Servië op rozen

Van onze correspondent

Bart Rijs

BELGRADO

Milosevic' kandidaat voor het presidentschap, Zoran Lilic, kreeg de meeste stemmen, al haalde hij niet de absolute meerderheid die hij nodig had voor een directe overwinning. Nu moet hij het begin oktober in een beslissende ronde opnemen tegen de extreem-rechtse volksmenner Vojislav Seselj, die eindigde als een goede tweede.

De linkse coalitie van Milosevic wordt zonder twijfel weer de grootste partij in het Servische parlement. Of de Milosevic-coalitie een absolute meerderheid haalt en alleen kan regeren, of dat ze de steun nodig zal hebben van een derde partij is nog niet duidelijk.

De OVSE-waarnemers waren tevreden over de gang van zaken in de 10 procent van de stembureaus die ze op verkiezingsdag hadden bezocht. Maar OVSE-ambassadeur Gerard Stoudmann benadrukte dat verkiezingen een proces zijn dat langer duurt dan één dag. De OVSE vraagt om duidelijker en doorzichtiger regels, meer onpartijdigheid in de staatsmedia, een eerlijker kiesstelsel en meer onafhankelijkheid voor de rechters die beslissen over klachten.

De grote verliezer van de verkiezingen is Vuk Draskovic, een van de drie oppositiepolitici die de afgelopen winter de protesten tegen Milosevic leidden. Hij eindige als derde in de race om het presidentschap en zijn partij moest zelfs in oppositiebolwerk Belgrado terrein prijsgeven aan de coalitie van Milosevic. Draskovic weigert om een van de twee overgebleven kandidaten te steunen. 'Ik voorzie een totale krach in de tweede ronde', zei hij grimmig.

De boycot waartoe een deel van de oppositie had opgeroepen, vond weinig weerklank. Volgens de officiële cijfers lag de opkomst op 62 procent, al zeiden OVSE-waarnemers dat ze in dit stadium niet kunnen instaan voor de juistheid van dat getal. Om de resultaten ongeldig te verklaren had meer dan 50 procent van de kiezers moeten wegblijven.

Toch verklaarde oppositieleider Zoran Djindjic dat hij meer dan ooit overtuigd is van de juistheid van een boycot. 'Servië heeft de ziekste politieke cultuur van Europa. Zieker dan Wit-Rusland of Albanië. De burgers moeten een keuze maken tussen socialistisch nationalisme en nationaal-socialisme.'

Het is onduidelijk wat er gebeurt als de opkomst in de tweede ronde onder de 50 procent blijft. Sommige politieke analisten menen dat Milosevic bang is voor de aantrekkingskracht die Seselj op de Servische bevolking uitoefent en de verkiezingen liever ongeldig verklaart.

'Milosevic heeft Lilic met minder enthousiasme gesteund dan gewoonlijk,' zegt zijn politieke biograaf Ognjen Pribicevic. 'Dat kan betekenen dat het regime moedwillig de weg vrijmaakt voor een situatie na de verkiezingen waarin Servië zonder president zit. De door de staat gecontroleerde media kunnen de mensen uitleggen dat ze zich geen zorgen hoeven te maken, omdat ze met Milosevic al een krachtige federale president hebben.'