Milosevic' tegenoffensief wil nog niet erg op gang komen

Van onze correspondent

Bart Rijs

KRUSEVAC

Met zijn zondagse kleren en dikke gouden polshorloge is Savkovic makkelijk te herkennen als het hoofd van Milosevic' Socialistische Partij (SPS) in het dorp. 'Slobo is de enige die Servië kan behoeden voor de vernietiging,' legt hij vol vuur uit. 'Daarom demonstreren we voor hem.'

Het SPS-kader heeft zich uitgesloofd om een succes te maken van de demonstraties die moeten laten zien dat de Servische president, ondanks de nu al weken durende straatprotesten vanwege de vervalsing van de verkiezingen, nog steeds steun geniet van zijn volk.

Ze zijn speciaal op bezoek gegaan bij al hun leden in de streek rond Krusevac, een provinciestad met 114 duizend inwoners in het zuiden van Servië, om te vertellen dat ze niet bij de protesten mochten ontbreken. Ze waarschuwden de arbeiders in de fabrieken dat ze de kans liepen hun baan kwijt te raken als ze Milosevic niet zouden steunen. Ze gaven gemeentelijke instellingen een half uur eerder vrij zodat de mensen naar het plein in het centrum konden gaan waar de demonstratie plaats zou vinden. En tenslotte hebben ze een stapel foto's van de Servische president laten afdrukken, borden met toepasselijke leuzen gemaakt, en verspreid onder de mensen voor het podium.

Maar om drie uur 's middags staan er niet meer dan drieduizend mensen klaar. Het zijn voornamelijk boertjes-van-buiten, half geletterde zigeuners en gepensioneerden voor wie een autoritair regime een vanzelfsprekendheid is. Geen mensen die gewend zijn hun stem te verheffen, zelfs niet op bevel, en de sfeer wil er niet erg inkomen. 'Ik ben voor een betere toekomst', zegt de 44-jarige Miroljub Milicevic, zoekend naar woorden. Hij is zo in de war door de vraag naar de reden van zijn komst, dat hij staat te trillen als een riet en helemaal vergeet zijn bord ('Slobo, de arbeiders staan achter je') op te houden.

Eerst is er volksmuziek, afgewisseld met patriottische verzen, dan een toespraak van Miloje Mihajlovic (beter bekend als Mile de Beer), de voornaamste SPS'er van de streek, en dan een steuntelegram aan de Servische president van 'de burgers van de streek rond Krusevac'. In nog geen half uur is de demonstratie voorbij en loopt het plein weer leeg.

Maar op het halfacht-journaal van de staats-tv is de manifestatie in Krusevac dankzij kunstig camerawerk uitgegroeid tot een aanhankelijkheidsbetuiging van 'meerdere tienduizenden burgers' aan Slobodan Milosevic. 'Intellectuelen, arbeiders, studenten, boeren, leraren, en anderen bleven na afloop nog lang zingen en dansen', weet de nieuwslezer.

Uit alles blijkt: Milosevic is een tegenoffensief begonnen om de erosie van zijn macht te stoppen. De oppositieleiders worden consequent afgeschilderd als verraders die zich aan buitenlandse machten hebben verkocht om Servië ten gronde te richten en Milosevic als de enige die dat kan voorkomen - een beproefd recept uit de oorlogsjaren. 'Het is zo klaar als een klontje dat de oppositie in dienst staat van de CIA,' meent Miloje Mihajlovic. 'Maar de computers van de CIA kunnen niet berekenen wat er om gaat in de ziel van een echte Serviër. Ze kunnen ons opnieuw bedreigen met sancties, maar de waardigheid en onafhankelijkheid van het land gaan boven rijkdom.'

Veel Serviërs klinkt dit beroep op hun patriottisme hol in de oren. Onder leiding van Milosevic zwalkte de SPS van communisme naar extreem-nationalisme en weer terug. Zelfs hier in het zuiden van Servië, lang het bolwerk van de SPS, is de geloofwaardigheid van Milosevic verdwenen. Eind jaren tachtig bracht hij nog zonder moeite tienduizenden wild enthousiaste Serviërs op de been. Maar nu hangt de corruptie en het nepotisme in de SPS veel Serviërs de keel uit.

'Voor die dieven ga ik niet demonstreren,' zegt de 24-jarige Dragan Milojevic uit een dorp in de buurt van Krusevac. Zoals veel van de arbeiders die door hun bedrijf na werktijd per bus naar het stadscentrum zijn vervoerd, gaat hij er zo snel mogelijk vandoor.

Door de totale mediablokkade, dreigementen van het PSP-kader, vervalsing van de resultaten en partijdigheid van de gerechtshoven heeft Milosevic' partij de verkiezingen in Krusevac nog kunnen winnen, zegt de plaatselijke oppositieleider Momcilo Stefanovic. Maar zelfs hier demonstreren er dagelijks enige duizenden mensen tegen de president en is het SPS-kantoor al bekogeld met eieren. 'Wij zijn niet meer bang, want we weten dat wij de overhand hebben'.