'Mijn drone is een verlengd statief'
De kantonrechter in Rotterdam had donderdag een primeur: de eerste rechtszaak over 'onbemande luchtvaartuigen'. Heeft persfotograaf Roel Dijkstra met zijn zelfgebouwde drone 'deelgenomen aan het luchtverkeer met een modelluchtvaartuig' en dat zonder toestemming van Rotterdam Airport?
Op 17 juli 2013 was Dijkstra in nabij zijn huis in Vlaardingen bij een misdrijf aanwezig: een man had zijn stiefzoon doodgestoken in een woning op de tweede verdieping van een galerijflat. Een agent zag plotseling een drone voor de galerij zweven. Het ding bleef er twee à drie minuten hangen.
Dijkstra had dat voorjaar zelf een 'quadcopter' in elkaar gezet, een kleine helikopter die je vanaf de grond bestuurt, met een camera eronder. Hij bezweert dat hij er geen foto's mee heeft gemaakt op 17 juli. ' Ik was nog in de experimenteerfase, om zo te ontdekken wat drones journalistiek kunnen betekenen. Ik demonstreerde mijn drone aan een collega van SBS.'
De regels voor het gebruik van drones waren net begin die maand aangescherpt, maar dat wist Dijkstra naar eigen zeggen niet. 'Als professioneel gebruiker moet je allerlei certificaten hebben. Als hobbyist mag je alles, maar als je er wat aan verdient, mag je niks. Alle drones tussen nul en 125 kilo en van nul tot 128 kilometer per uur worden nu over één kam geschoren. Ik snap dat er regels moeten zijn, maar dit is onzin. Ik kan mijn drone van nog geen anderhalve kilo laten landen op een omgekeerde emmer.'
Spectaculaire beelden
Spectaculaire beelden zijn het, veelvuldig gedeeld op sociale media: het fimpje waarin je de Utrechtse Domtoren in de mist ziet. Alleen het bovenste stukje van de Dom steekt boven het wolkendek uit; een drone cirkelt er omheen. De maker, Jelte Keur, wachtte maanden op het juiste weer. Nog indrukwekkender is het vier minuten durend filmpje This is my hometown: Rotterdam van videoproducer Eric van Vuuren. De haven, de kubuswoningen, de Erasmusbrug: in het strijklicht kan je ze bijna aanraken vanuit de lucht.
Zijn de opnamen illegaal? Fred Bijlsma, landelijk coördinerend officier van justitie voor de luchtvaart, zag de drone-filmpjes op YouTube. ‘Mooi, knap gemaakt. Het zal wel professioneel zijn. Het heeft dan ook onze warme belangstelling. Meer zeg ik er niet over.’
Proefvluchtje
Een week eerder liet hij een nieuwsgierige wijkagent een proefvluchtje maken boven het park. 'Hij was ook niet op de hoogte van de nieuwe regels', verdedigt Dijkstra zich, terwijl hij de rechter een foto toont van de agent met de afstandsbediening.
Fred Bijlsma, de landelijk coördinerend officier van justitie voor de luchtvaart, is onverbiddelijk. 'Het gebruik van onbemande luchtvaartuigen neemt toe. Daar zijn eisen aan gesteld. Je mag geen personen of zaken in gevaar brengen, niet vliegen boven mensenmassa's, openbare wegen en boven spoorwegen.'
Wie in plaatselijk luchtverkeersleidinggebied wil vliegen (bijvoorbeeld rond Schiphol of Rotterdam The Hague Airport), moet een convenant sluiten met de plaatselijke luchtverkeersleiding. Dijkstra's drone vloog in zo'n gebied, aldus officier Bijlsma. 'Er was een traumaheikopter in de lucht. Het kan gevaar opleveren als er opeens een drone vliegt. Als er een vergunnig is afgegeven, kan de traumahelikopter worden gewaarschuwd.'
Onzin
Dijkstra vindt het onzin dat hij weken vooraf een ontheffing moet vragen. 'Ik weet toch niet weken eerder wanneer er een brand is? Mijn drone is een verlengd statief. Een stok van dertig meter mag wel.' Zijn drone staat al anderhalf jaar ongebruikt in de kast. 'Ik ben gestopt vanwege het gelazer dat je ermee krijgt. Overal kan je die dingen kant en klaar kopen, maar niemand legt je uit dat je er niks mee mag.'
Officier van justitie Bijlsma zou ervoor zijn als op de verpakking komt te staan: 'Gefeliciteerd met uw drone, maar houd de regels in acht. Informeer waar u wel en niet mag vliegen.' Hij deed dit jaar al zo'n vijftien drone-zaken af met een schikking. Fotograaf Dijkstra liet als eerste zijn zaak voorkomen. Het OM eist 1.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk. De kantonrechter doet 23 december uitspraak.
