Meteen na een Janssen-prik een nachtclub of café in: het mag en kan. Maar is dat wel zo verstandig?

Prik erin, vaccinatiebewijs binnen en direct naar de nachtclub. Maar waarom kun je in Nederland al direct na je laatste (en in het geval van Janssen: enige) prik een kroeg of festival binnenstappen, terwijl het tijd kost voordat het vaccin werkt? Is dat wel zo verstandig?

Het Nederlandse beleid strookt niet met alles wat we al lang weten over de werking van vaccins, zegt Anke Huckriede, hoog­leraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Een vaccin heeft tijd nodig om in te werken en voor aanmaak van antilichamen tegen het virus.’

Dat geldt ook voor covidvaccins. Het Nederlandse beleid is daarom onlogisch, vindt Huckriede. ‘Het duurt zo’n twee weken totdat de antilichamen een beetje aanwezig zijn. Het is zeker niet zo dat als je vandaag bent ingespoten je morgen bent beschermd.’

Ook het RIVM is duidelijk: twee weken na de laatste prik is de bescherming tegen het coronavirus pas optimaal. ‘Dat is iets dat we al heel lang weten. Het is ook al vanaf het begin ons nadrukkelijke advies’, zegt een woordvoerder. Volgens het RIVM werkt het Janssen-vaccin, waarvan één prik voldoende is, pas na twee weken het beste. En ook na de tweede dosis Moderna of AstraZeneca heeft het vaccin zo lang nodig. Alleen Pfizer kent een kortere inwerkingstijd: één week na de tweede prik is het effect al optimaal.

Lopen clubgangers die meteen na het vaccin het nachtleven induiken extra risico? Hoogleraar Huckriede denkt van wel. ‘Mensen zingen, schreeuwen, laten alle regels varen. Juist dat zijn situaties waar de verspreiding van het virus bijzonder makkelijk gaat.’ Maar belangrijker is dat ze andere niet-gevaccineerde bezoekers in gevaar brengen. ‘Iemand die met een ­recente vaccinatie zonder test naar de club gaat, kan nog besmettelijk zijn voor anderen.’

Dat kan gevolgen hebben voor de rest van de samenleving. ­Huckriede: ‘De angst is dat lokale brandhaarden zich uitbreiden en bijvoorbeeld de verspreiding van de besmettelijke deltavariant versnellen.’

Toch vindt het ministerie van Volksgezondheid het huidige beleid verantwoord. ‘We achten de bescherming direct na de prik al dusdanig hoog dat we het accepteren’, zegt een woordvoerder. Bovendien is het een praktische overweging. ‘Op deze manier kunnen we het samentrekken met resultaten van een negatieve test die ­meteen geldig zijn.’ Het ministerie benadrukt dat er nooit honderd procent zekerheid kan worden geboden. ‘Ook voor een test geldt dat er altijd een onzekerheidsmarge is.’

Maar de onzekerheidsmarge van een test is nog altijd beter dan de bescherming van een nét gevaccineerde, zegt Huckriede. ‘We weten vrij zeker dat iemand direct na het vaccin nog nauwelijks beschermd is.’ De oplossing is volgens ­Huckriede simpel: ‘Geef QR-codes en vaccinatiebewijzen pas na twee weken af, tot die tijd moeten die mensen ook gewoon testen.’

Niet alleen de regels voor Nederlanders moeten volgens Huckriede worden aangescherpt, we moeten ook kijken naar de vaccinatiebewijzen van reizigers uit het buitenland. Ook zij kunnen direct na hun prik ons land in. ‘We moeten er ­alles aan doen om gevaarlijke varianten buiten de grenzen te houden’, zegt Huckriede. ‘Daarmee behouden we ook onze eigen vrijheden, want als de besmettingen hier omhoog gaan zijn we zelf ook nergens meer welkom.’