Met Ruigoord-hippies gaat het goed

'Het bord moet niet langs deze weg, maar daar in die stronthoop.' Onder het motto 'Paden maak je met je poten niet met een potlood' bedacht Ruigoordse kunstenaar Aja Waalwijk het Openpadenplan. Donderdag werden twee natuurlijk ontstane paden in het anarchistische kunstdorp, op de eerste dag van het jaarlijkse culturele festival Dorpsjuweel, voorzien van officiële naamborden, houten plankjes op een boomstronk.

Maar als het bord van het 'Lama Gawangpad' in de 'stronthoop' is geplant, op een voor niet-Ruigoorders onzichtbare 'tweesprong', is niet iedereen tevreden: 'Zo ziet niemand het bord. Hij moet toch echt aan de straat.'

Op de zanderige vlakte aan het water waar het festival zich vandaag en morgen nog afspeelt, zitten oude bekenden in de koffieshop-tent bier te drinken of een joint te draaien. Er staat een 'Denktent' vol perzische tapijten, kussens en krukjes waar je elke dag tussen tien en elf kunt mediteren en 's midddags op I-Tjing consult kunt. Er schuin achter is de 'Love-tunnel', een gang vol bedden, kussens, lampionnen, bloemetjesdoeken en wapperende voiles. Buiten op de banken hangt een man aan tafel, met zijn hoofd om zijn armen; over hém heen hangt loom zijn 'wederhelft'. Glimlachend.

In de 'culturele vrijhaven' hebben meisjes namen als Parel, Moon en Chérie, roken jongens van veertien shaggies tussen duim en wijsvinger, hebben vrouwen okselhaar en dragen ze geen bh's of onderbroeken, en lopen mannen met gekleurde dreads en tattoos op blote voeten en in roze gewaden. Ruigoord is een van de weinige plekken waar de mentaliteit van de jaren zeventig nog niet achterhaald is. 'De spirit van together', er wordt nog in geloofd.

Zaterdagavond is het hoogtepunt van het festival. Dan speelt er een Braziliaanse sambaband, en wordt er langs de beelden op de dijk een 'processie' gehouden, gevolgd door het gebruikelijke Vollemaansfeest.

Dit jaar heeft het 'incrowd'-hippiefestival, van theater, poëzie, muziek, eten drinken en roken, in het dorp een extra vrolijke toon. Sinds kort heeft Ruigoord van de gemeente Amsterdam de officiële status gekregen als 'culturele broedplaats'. Daarmee is het kunstenaarsdorp definitief van de ondergang behoed.

Tien jaar lang hebben de kleine honderd inwoners van het vroegere eiland gestreden voor het behoud van 'het laatste stukje groen' onder de rook van Amsterdam, en tegen de uitbreiding van de Amsterdamse haven met de aanleg van de Afrikahaven.

Lange tijd zag het ernaar uit dat de kunstenaars die het dichtgetimmerde dorp begin jaren zeventig hadden gekraakt, het dorp helemaal moesten verlaten. Nu is er een compromis: wonen mag er vanaf een oktober niet meer. Maar de dichters, schrijvers, schilders en beeldend kunstenaars mogen er wel blijven werken, in hun tuinen, beschilderde huizen, caravans en schuurtjes.

'Amsterdam is mijn moeder', zegt Montje, de clown van kindercircus Why not? dat elk jaar op het festival te zien is. 'Het is te gek dat Ruigoord als eerste plek in Amsterdam te ruimte krijgt om een culturele oase te worden. Die herhuisvesting vreet natuurlijk bij veel inwoners wel energie, maar de toekomst ziet er superrooskleurig uit. '

Om vijf uur wordt Het gaat goed met Ruigoord! in de kerk geopend. De spreker is verheugd over de opkomst. 'Het is geweldig dat er zoveel mensen zonder reclame, door een telepathisch netwerk hier zijn gekomen.'

De tentoonstelling geeft een beeld van de activiteiten nu en in de toekomst. Aan de muur hangt een schets van een nog te bouwen amfitheater waar tweehonderd mensen in kunnen met een cirkelvormig yin-yang toneel. Op het plein voor de kerk staat het titanische beeldhouwwerk van Renee Nyssen, een zogenoemde Tijdcapsule vol toekomstplannen en hartekreten van de Ruigoord-bewoners die op 1 mei 2026 weer zal worden geopend.

Het publiek bestaat niet alleen uit authentieke hippies. Een nieuwe aanwas van jonge mensen met kinderen en tieners bevolkt het kampeerveld. 'Ik kom hier echt al járen', zegt Stan van negen. Samen met Jasmijn (10) en nog twee anderen heeft hij van oude pallets 'de lekkerste kraam van het Dorp' in elkaar getimmerd met lollies, chips en ander snoep. Ze hebben al 62 gulden verdiend. Iedereen deelt van de winst want: 'Niemand is de baas.'

Om drie uur begint de eerste kindervoorstelling in de ronde circustent. De kinderen worden geheel naar jaren zeventig traditie gestimuleerd om zich vrij te voelen, creatief te zijn en mee te doen. Als de clown bellen zeep sopbellen blaast uit een trompet rennen ze erachteraan, dwars over het 'podium'. Maar niet allemaal zijn ze zo tolerant als hun ouders. Tijdens een jongleertruc met twee ballen en een tomaat beginnen een paar meisjes te gillen: 'Je mag niet met eten spelen, je mag niet met eten spelen.'