Met het CDA voluit op het orgel

Met zoveel complimenten van de oppositie voor zijn eerste optreden moet Mark Rutte gaan uitkijken, die zouden wel eens linea recta naar het graf kunnen leiden.

Eenvoudig, helder spreken betekent: heldere ideeën. Die kun je Mark Rutte niet ontzeggen. Inderdaad een verademing. Wij hebben een liberale premier. Zijn belangrijkste boodschap in de Kamer was: we gaan de geluksmachine uitzetten. Niet de staat, maar u gaat het zelf opknappen de komende jaren.

Daden
In het betoog van Rutte paste goed een scherpere koers op integratie en immigratie. Daarvoor had hij Wilders helemaal niet nodig. Wie hier komt, krijgt een kans, maar die moet hij wel zelf grijpen. En wie die kans niet grijpt, gaat terug.

Beoordeel ons op onze daden, zei Rutte, het gaat niet om de bedoelingen. Dat was verhelderend, want verklaarde waarom hij met Wilders kan samenwerken. Die mag er andere ideeën op nahouden. De motie dat het bestrijden van islamisering geen regeringsbeleid is, kon Rutte dan ook schouderophalend naast zich neerleggen. Dat mag Wilders vinden, we gaan dat niet doen.

Weber
Ruttes onderscheid tussen daden en bedoelingen stond precies tegenover de beweegreden van Ab Klink om destijds op te houden als onderhandelaar voor het CDA. Klink vond het onbestaanbaar dat Wilders aanhoudend ‘vol op het orgel’ zou gaan tegen de islam. Zo kon je niet achter de regeringstafel zitten.

Rutte haalde de socioloog Max Weber erbij om uit te leggen dat hij er anders tegenaan kijkt. Er is een verschil is tussen de zogeheten Gesinnungsethik (je moet goede bedoelingen hebben) en Verantwortungsethik – iedereen mag het zijne denken, als het resultaat maar goed is. Hij is van de Verantwortungsethik, voor een bestuurder de juiste instelling.

Dominees
Maar Rutte rekende buiten de waard, we zijn immers in domineesland. De complete oppositie stortte zich dan ook wellustig op de premier toen de morele implicaties van het dubbele paspoort van mevrouw Veldhuijzen van Zanten ter sprake kwamen.

Rutte had gelijk met zijn opmerking dat er vooraf discussie zou zijn over de benoeming van een staatssecretaris met een Turks paspoort, en niet bij een staatssecretaris met een Zweeds paspoort. De premier zag te laat dat hij dat gelijk niet kon krijgen. In verband met de veronderstelde verkeerde bedoelingen.

Genant
Pure discriminatie, riep Roemer van de SP opgewonden. En Halsema vond het ‘van een genante benepenheid dat je niet van twee landen zou mogen houden’.

Daar gaat het allemaal niet om, en het genante is dat alle betrokkenen dat heus wel weten. Een Zweedse tweede nationaliteit is niet hetzelfde als een Turkse tweede nationaliteit. Precies om de reden die Rutte aangaf: Turkije houdt greep op zijn onderdanen in het buitenland.

Albayrak
Niemand in de Kamer kon zich kennelijk herinneren dat het debat in 2007 niet ging om de loyaliteit van staatssecretaris Albayrak, maar om het feit dat het in Turkije strafbaar is om te spreken van de Armeense genocide. Om die reden was Albayrak niet vrij in haar politieke handelen. Dat bleek drie jaar geleden glashelder.

Nu kan Albayrak gratis verontwaardigd zijn, omdat de discussie om een Zweeds paspoort gaat. Maar toentertijd ging het over haarzelf en hield ze haar mond stijf dicht. En dan had ze nog geluk dat ze geen man is, want in dat geval had ze ook nog de dienstplicht in Turkije moeten vervullen, dan wel afkopen.

Merkel
Mark Ruttes gelijk werd eens te meer bewezen door de opstelling van de Turkse minister, die meent dat de Turken in het buitenland niet helemaal moeten opgaan in het land van aankomst, omdat ze altijd Turk zullen blijven. Mogen die Turken dat zelf uitmaken? Kennelijk niet.

Rutte had gelijk, maar kon het niet krijgen. Het multiculturalisme is dan misschien wel totaal mislukt, zoals mevrouw Merkel zei, maar ook allesbehalve dood. Ongelijke grootheden moeten gelijk gemaakt worden, op straffe van de beschuldiging van discriminatie.

Orgel
Eén heldere conclusie leverde het debat in elk geval op. Het risico van deze ‘gammele constructie’ (Wijffels) is het CDA, niet de PVV, zoals iedereen vooraf dacht. Wilders was duidelijk: wij willen deze regering en we gaan haar steunen. Maar de arme CDA-fractieleider Van Haersma Buma moest meteen met een motie dreigen als Rutte niet zou bezweren dat een Turkse en een Zweedse staatssecretaris hem precies even lief zouden zijn.

Van Haersma Buma deed dat met de hete adem van de CDA-mastodonten en de twee dissidenten in zijn nek. Later kreeg hij warempel een complimentje van mevrouw Ferrier voor zijn optreden.

Let op, niet Wilders, maar het CDA zal in verband met de juiste bedoelingen steeds voluit op het orgel gaan. En laten we wel wezen, een orgel past ook beter bij het CDA.