Met Hein Schumacher aan het stuur hoeft Unilever geen wilde rit te verwachten

Het eerste Unileverproduct dat aan hem bleef kleven was de geur van Dove. Het waren de jaren negentig, en Hein Schumacher was als trainee werkzaam op de fabriek van de multinational consumentenproducten in het Duitse Mannheim, waar de zeep werd gemaakt. Hij woonde op het terrein, letterlijk onder de rook van de fabriek, vertelde hij anderhalf jaar geleden in een interview met NRC Handelsblad. ‘Bij druilerig weer, en dat was het heel vaak, sloegen die zeepwalmen naar beneden. Ik rook de hele dag naar Dove.’

Nu, na drie decennia omzwervingen door de wereld van supermarkten, ketchup en zuivel, keert Schumacher (51) terug op het oude nest. De huidige topman van melkboercoöperatie Koninklijke FrieslandCampina wordt per 1 juli de nieuwe bestuursvoorzitter van het inmiddels Britse levensmiddelenconcern Unilever.

Schumacher volgt daar de Brit Alan Jope op, die een tussenpaus is gebleken na de heerschappij van Paul Polman het afgelopen decennium. Jope kondigde zijn vertrek afgelopen najaar aan. Met Schumacher krijgt Unilever, dat in 2020 zijn Nederlandse hoofdkantoor sloot en volledig Brits werd, weer een Nederlandse topman. Schumacher, die in Pittsburg en Shanghai woonde toen hij nog voor ketchupmagnaat Heinz werkte, verhuist met zijn gezin (vrouw en drie tieners) naar Londen. Hij laat de Nederlandse polder weer achter zich.

Opluchting

Het zal deels een opluchting zijn. Bij FrieslandCampina, waar hij in 2014 als financiële man begon en in 2018 topman werd, kwam hij na de coronacrisis vorig jaar midden in de stikstofdiscussie terecht. Milieu- en natuurbeschermers verweten hem dat hij te weinig en te traag wilde veranderen, boze boeren verweten hem dat hij te veel en te snel wilde veranderen.

‘De extremen zitten aan twee kanten’, zei hij daarover vorig jaar in een interview met deze krant. ‘Aan de ene kant heb je de groep die niet wil veranderen, aan de andere kant heb je de roep om de krimp, dieren weg… Daar kan ik ook niets mee. Waar ik voor sta is niet afbreken, maar oplossen.’

Uiteindelijk koos hij voor de status quo. Een Nederland met minder koeien was geen beeld dat hij zich kon voorstellen. Het stikstofprobleem, zo dacht hij, moest worden opgelost met innovatie. Dat tovervloeren en afzuiginstallaties de oplossing geen stap dichterbij hadden gebracht, kon hem niet van zijn geloof in een technological fix afbrengen. ‘Dit is anders’, zei hij bij de nieuwste uitvinding.

Aanbodgedreven

Hij zag FrieslandCampina als een aanbodgedreven onderneming: de melk blijft stromen. Want de leden zijn de baas, en die leden zijn boeren die melk produceren. Tegenover productinnovatie, zoals de ontwikkeling van plantaardige alternatieven voor zuivelproducten, stond Schumacher gereserveerd. ‘We waren niet de eersten die daar een markt in zagen, dat geef ik eerlijk toe’, zei hij vorig jaar tegen Het Financieele Dagblad.

Volgens hem heeft melk ‘een voedingswaarde die nu nog lastig te reproduceren is met plantaardige ingrediënten’, en is plantaardige kaas ‘niet weg te hakken’. Maar schoorvoetend draaide hij een klein beetje bij. Vorig jaar lanceerde hij (eindelijk) een havermelk voor cappuccino, en een chocolademelk op basis van erwten en cashewnoten.

‘Hein heeft FrieslandCampina succesvol door een belangrijke transformatiefase geloodst’, zei de voorzitter van de Raad van Commissarissen, Sybren Attema, maandag in een persbericht. ‘In vaak erg uitdagende omstandigheden leidde hij de onderneming, volledig gefocust op een duurzaam en toekomstbestendig FrieslandCampina.’

De grote vraag is nu of Schumacher, die twee jaar geleden meeschreef aan het CDA-verkiezingsprogramma, deze behoudende strategie gaat voortzetten bij Unilever. Hij is straks verlost van de teugels van de coöperatieleden, maar krijgt daar veeleisende aandeelhouders voor terug.

Aandeelhouderskapitalisme

Unilever speelde onder leiding van Polman een voortrekkersrol in het maatschappelijk verantwoord ondernemen, en het verduurzamen van productieketens. Na Polmans vertrek begonnen de aandeelhouders zich echter te roeren: die wilden hogere rendementen. Polmans opvolger Jope verkocht toen de theedivisie, een van Unilevers paradepaardjes, aan een investeringsmaatschappij.

Schumacher gaf altijd hoog op van de coöperatiestructuur, en had een afkeer van het keiharde aandeelhouderskapitalisme. Het was een van de redenen dat hij in 2014 bij Heinz vertrok, na de overname door Warren Buffett en 3G Capital. ‘Toen gaf het werk beduidend minder voldoening.’

Bij FrieslandCampina moest hij zich verantwoorden in café De Ploeg in Varsseveld, om zijn leden uit te leggen dat de ‘nabetaling’ (winstdeling) van 20 duizend euro was weggevallen doordat de Chinezen geen babymelk meer konden kopen. ‘Iemand die jou recht in de ogen kijkt, oprecht teleurgesteld, dat is een veel grotere druk dan een of andere analist die een domme vraag stelt en dan weer een kletsverhaal schrijft over Heinz.’

Wie hij als belangrijkste ‘stakeholders’ bij Unilever ziet is nog onduidelijk – Schumacher, die al commissaris was bij het bedrijf, gaf maandag geen commentaar op zijn stap. Maar via een Unilever-persbericht liet hij wel weten ‘overtuigd te zijn van de financiële kracht van Unilever en zijn duidelijke groeipotentie’. Ook zal hij ‘focussen op het opkrikken van de bedrijfsresultaten’. De aandeelhouders zullen tevreden zijn.