'Met fouten hebben we onze doelstelling bereikt'
De revolte van Johan Cruijff bewoog Rik van den Boog en Uri Coronel te stoppen bij Ajax. Dinsdag was het hun laatste werkdag in de Arena. Ze kijken terug in verwondering.
De vraag stellen is de vraag beantwoorden. Of hij, Uri Coronel, ook volgend jaar bij Ajax op de tribune zit. Coronel: 'Wat dacht je dan?'
En Rik van den Boog dan, de gekwetste directeur die stappen terugdoet 'in stress.' Lachend: 'Ik heb zulke dure stoelen... Er zijn mensen die ik nog een hand zal geven, maar geen kus. En er zijn er ook die ik nog een kus geef. Die hebben geen hand nodig.'
Coronel:'Ook Johan Cruijff krijgt een hand. En als ik het morgen met hem kan uitpraten, doe ik dat in het belang van Ajax. Het leven loopt zoals het loopt.'
Het was een emotioneel jaar voor Ajax, onverwacht afgesloten met de landstitel. Het was het seizoen van de revolte van Cruijff, die in zijn column in De Telegraaf het vuurtje opstookte, vertrouwelingen in de ledenraad van de club liet kiezen en als lid van een klankbordgroep precies aangaf hoe de hervormingen moesten verlopen. Dit tot verbijstering van de gepasseerde leiding. De veenbrand greep om zich heen, bestuur en directie stapten op.
Van den Boog: 'Het heeft me veel pijn gedaan en ik ben ernstig gekwetst. In Telegraaf-lezend Nederland is mijn naam behoorlijk besmeurd. Maar als directeur ben ik overeind gebleven, als mens ben ik geraakt. Mijn conclusie is dat het goed is dat ik stop. Sommige wedstrijden kun je niet winnen.'
'De Telegraaf is een actiekrant geworden. Zo hebben ze Wilders gebouwd. Dat zijn psychologische processen. Daarmee moet je kunnen leven. Wat moet je nog, als er voor de vierde keer iets staat wat niet waar is? We hebben zó'n stapel van gelogen stukken.'
Coronel: 'Veertig columns of andere artikelen hebben we geteld waarin echte onzin staat. Dat Van den Boog zijn bonus is beïnvloed door de transfer van Suarez, bijvoorbeeld.'
Van den Boog: 'Was het maar waar.'
Coronel: 'Zijn bonus werd alleen bepaald door het operationele resultaat, niet door transfers, en bedraagt maximaal twee maandsalarissen. Dat zijn geen tonnen. Ze schrijven dat ik de telefoongesprekken van voormalig directeur Fontein heb laten natrekken. Maar toen de heer Fontein hier werkte, was de heer Coronel helemaal niet in dienst. Als je ze dat dan vertelt, zeggen ze: ja, het was niet zo bedoeld.'
Van den Boog: 'Alle rechtszaken rond TEG (de failliet gegane Entertainment Group rond Marco Borsato, waarvan Van den Boog mede-aandeelhouder was, red.) zijn gewonnen. Er is een moment geweest dat ik dacht: dit is lachwekkend aan het worden.'
Cruijff kwam, spande De Telegraaf voor zijn karretje en kreeg velen mee bij Ajax, want hij is nu eenmaal Cruijff. Belangrijkste bevinding: de opleiding deugt niet. Hij liet een plan schrijven, vulde namen in en stelde een ontslaglijst op. Simpel.
Van den Boog: 'We hadden in februari moeten zeggen: Johan, tot hier en niet verder. Wij gaan door met ons beleid. Dat hebben we niet gedaan.'
Pas in de slotfase van het seizoen keerde de rust weer. De selectie van Frank de Boer bleek onaangedaan door het gekrakeel en behaalde op de laatste speeldag de titel.
Coronel: 'Frank heeft zich kunnen permitteren overal buiten te blijven, door zich alleen met het eerste elftal bezig te houden. En door de bescherming die de directie hem heeft geboden. De discussie is weggebleven bij het eerste elftal, ook omdat Frank stabiliteit heeft als persoon. Hij zei: ik respecteer Cruijff en ik respecteer Van den Boog. Maar het punt komt naderbij dat ook hij kleur moet bekennen.'
Waar heeft Cruijff gelijk, met zijn kritiek?
Van den Boog: 'Wat zegt hij dan? Wat is zijn visie? Wat wil hij?'
Coronel: 'Laten we eerlijk zijn. Als hij zegt: die jeugdopleiding, daar deugt niets van, dan wordt dat niet gestaafd door feiten, met negen spelers uit de opleiding in de kampioensploeg. Daar zijn we het dus niet over eens. Hij zegt: de financiën deugen niet. Daarmee zijn we het ook niet eens. Als hij zegt: de sponsors, dat is ook niets. Daar zijn wij het ook niet mee eens.'
Waarom hebben jullie dan niet gezegd: u bent wel meneer Cruijff, maar wat komt u eigenlijk doen?
Van den Boog: 'Dat hebben wij gezegd, maar dan krijg je die self-fulfilling prophecy over het kampioenschap, met behulp van enkele media en een deel van de supporters. Zij zagen die derde ster dichterbij komen. Het is de valse mythe. Dat zijn processen die je niet kunt beïnvloeden.'
Coronel: 'We moeten eerlijk zijn over die zes jaar zonder titel. Ik heb een commissie mogen voorzitten die tien jaar heeft onderzocht. In die tien jaar zijn grote fouten gemaakt, helaas daarna ook nog een paar door ons. Gelukkig is het beter afgelopen dan bij PSV, maar wij hebben vanaf de beursgang, van Gabrich tot Atouba (miskopen, red.), gekke dingen gedaan.'
En trainer Jol laten begaan met zijn overlevingsstrategie.
Coronel: 'Jol heeft ons naar de Champions League gebracht, met 85 punten.'
Van den Boog: 'Maar we hadden niet moeten toestaan dat, al kostten ze dan niets, spelers als Mido en Tainio kwamen. Want het is ook beeldvorming. We hadden moeten zeggen, na die 85 punten van vorig seizoen: nu ga je met jeugd verder. Na vier maanden hebben we ingegrepen, met hulp van Jol zelf. Dat hadden we eerder moeten doen.'
Cruijff heeft door al die zwakke jaren zijn kans gegrepen.
Van den Boog: 'Maar wat brengt hij dan? Wat is de visie, wat gaat hij doen, met wie en waarom? En wat gaat hij beter doen? Als je vindt dat je beslissingen moet nemen als verantwoordelijke, en je hebt niet de ruimte om die beslissingen uit te voeren, kun je jezelf als directeur niet meer serieus nemen. Ik had een aantal mensen op staande voet willen ontslaan, maar we kozen voor de lieve vrede.'
Van den Boog doelt op onder anderen Bergkamp en Jonk, die als werknemers van Ajax oordeelden over collega's, over de hoofden van de directie heen, in opdracht van Cruijff.
Coronel: 'Je bent verantwoordelijk voor mensen met een hypotheek, een gezin, een baan, goede beoordelingen en een contract. En dan word je door buitenstaanders verteld, zonder dat die ook maar één gesprek met betrokkenen hebben gevoerd: luister, die gaan eruit, die gaan we vervangen. Afgezien van het feit dat je daarmee financieel risico loopt, moet je dan je eigen fatsoensnormen opzij zetten. Ik laat mij niet door een buitenstaander zeggen dat er ander personeel moet komen.'
Zelfs als diegene Cruijff is.
Coronel: 'Dat doet er niet toe. Als ze nu nog aan bronnenonderzoek hadden gedaan, gesproken met De Boer, Olde Riekerink, Blind. Ook dat is niet gebeurd. Toen hebben wij gezegd: dit gaat met zo'n geweld. Als wij dat gevecht toch nooit kunnen winnen, kan ik dus niet meer besturen.'
Van den Boog: 'Het is verbazingwekkend dat Johan eigenlijk afdroop, op die avond dat het bestuur zijn vertrek aankondigde, nadat al die heftige uitspraken van hem naar buiten waren gebracht. Zou Johan dat allemaal hebben gezegd, dachten de mensen? Ja, het is allemaal waar.
'Maar dan zie je dat mensen binnen de club toch weer contact zoeken. Bij die eerste wedstrijd na het ontslag van het bestuur voelde je twijfel op de tribunes, voor wie de fans moesten zijn.
'Daarna ging een commissie uit de ledenraad naar Barcelona om met Cruijff te praten, terwijl het bestuur van diezelfde vereniging heeft gezegd dat het niet kan wat er is gebeurd. En die commissie zegt dan: er is een goed gesprek geweest. Dan denkt de supporter: wow, toch Cruijff, want die identificeert zich met het kampioenschap.'
Coronel, tot Van den Boog: 'Daarover verschillen wij van mening. Wij hebben onze portefeuille aangeboden, nog voordat jij dat deed. Dan moet de ledenraad onderzoeken hoe het verder moet. Ik heb dus niet zo'n probleem dat ze weer met Johan zijn gaan praten.
'Kijk, vanaf 1989 ben ik eerst 9 jaar bestuurslid geweest. In die tijd hebben we nooit contact met Cruijff gehad. Hij was geen factor. Af en toe schreef hij iets. Dit seizoen is het echt venijnig geworden.'
Was dat een paar jaar geleden ook zo?
Van den Boog: 'Toen was Van Basten sterk genoeg om meteen de deur dicht te gooien.'
Cruijff is Cruijff, hij mag wat roepen.
Coronel: 'Dat is ook zo. Dat is ook helemaal niet erg. Maar dit was van een venijn dat ik niet eerder was tegengekomen.'
Van den Boog: 'Voor mij was hij beste voetballer van de wereld.'
Coronel: 'Nog steeds.'
Van den Boog: 'Maar als Ajacied is hij voor mij door de mand gevallen. En dat doet me pijn, want ik ben ook een Ajacied.'
Wanneer viel hij door de mand?
Van den Boog: 'Toen hij op een dusdanige manier mensen aanviel... Ik vond het van een bedenkelijk niveau.'
Coronel: 'Maar dat heb ik allemaal geschetst in die persconferentie. Op de een of andere manier gebeurt er iets, waardoor hij zo boos wordt.'
'Als je het me op de man af vraagt, denk ik: dit gaat eigenlijk nergens over. Jeugdopleiding, daar moeten geloof ik dingen beter, in de individuele begeleiding, maar dat deden we geloof ik toch al, Rik?'
Van den Boog: 'In Donetsk was een bijeenkomst waarop de resultaten werden gepresenteerd van een onderzoek naar alle jeugdopleidingen ter wereld. Op nummer één staat Ajax. Twee A-junioren staan al in het eerste elftal. De A1, met veel eerstejaars A-junioren, is met veertien punten voorsprong kampioen geworden. Volgend seizoen zijn 20 of 21 spelers in de A-selectie uit de eigen jeugd. Er staat een kapitaal op het veld. Ongelooflijk.'
Coronel: 'Financiën. Had verkeerd kunnen gaan, maar dat is niet gebeurd. Een groot eigen vermogen, geen cent schuld, prachtig stadion, schitterend complex, geheel van ons. We hoeven de grond niet aan de gemeente te verkopen. Rik, we hebben ons punt gemaakt.'
Jullie hebben je laten wegschreeuwen. Jullie opvolgers hebben een makkie. Toch?
Van den Boog: 'Financieel wel. En we hebben zoveel goede jeugd.'
Coronel: 'We zijn straks veel minder huur aan het stadion kwijt, omdat we een goed contract hebben afgesloten. Er wordt voor 26 miljoen geïnvesteerd in de Arena, waaraan we geen cent hoeven bijdragen.'
En dan staan jullie op dat veld, na het behalen van de titel, en dan omhels je elkaar met tranen in de ogen, maar je denkt ook: we moeten weg.
Van den Boog: 'Met fouten hebben we onze doelstelling bereikt. Het was leuk geweest nog een jaar door te gaan. Ik zie onze opvolgers alweer op het podium staan.'
Coronel: 'Wat me ongelooflijk dwars zit, is dat mensen die met ziel en zaligheid hebben gewerkt, zijn afgeserveerd door mensen die geen investering hebben gedaan om uit te vinden wat er echt mis is.'
Cruijff heeft toch gesprekken gevoerd met Van Basten, Rijkaard, De Boer?
Van den Boog: 'Dat is niet waar. Hou op. Eén keer heeft hij ze gesproken. Het is iets creëren en er zijn mensen achteraan gaan lopen.'
Zijn Bergkamp en Jonk, naast De Boer de beoogde oud-voetballers in het technisch hart van Ajax, niet te onervaren om de baas te zijn op De Toekomst?
Coronel: 'Dat is zo. Cruijff heeft dat rapport gebracht met zijn persoonlijkheid. Hij had alleen niet gerekend op onze beslissing weg te gaan. En nu zal hij toch eens moeten rondlopen op De Toekomst, als hij verantwoordelijk wil zijn.'
Cruijff zei: er komen geen aanvallers door. Dan heeft hij toch gelijk?
Van den Boog: 'Vanaf afstand kun je alles roepen. Ja, veel jaren zijn geen spitsen doorgekomen. We hebben ook wel eens gehad dat er geen backs doorkwamen.'
Coronel: 'Hij had ons alle wapens uit handen geslagen als hij een week had rondgelopen op De Toekomst, met alle trainers had gesproken, onderzoek had gedaan. Ik zou dit zo doen, dat zo bijstellen. Het is een psychologisch proces geweest van iemand die langzaam in iets is getrokken wat hij zelf niet wilde of kon, en terugviel op mensen die nog niet hebben bewezen dat te kunnen. En dan ga je schreeuwen.'
Jeugdtrainer Robin Pronk, die op de lijst voor ontslag staat, vertrouwt Dennis Bergkamp niet meer, die hem op die lijst heeft gezet.
Coronel:'Hoe ze dat moeten herstellen, gaan wij niet meer meemaken.'
Jullie hebben zelf verzuimd Cruijff af te remmen. Van den Boog zat met hem in het technisch platform.
Van den Boog: 'Dat is helemaal niet van de grond gekomen. Er is één bijeenkomst geweest waarin zij dat plan presenteerden voor de jeugdopleiding. Toen zei ik dat ik compleet verbaasd was, omdat ik er niet om had gevraagd, en omdat er mensen bijzaten uit onze eigen organisatie. Ik vroeg: hebben jullie dat met je baas besproken? Dan kun je meteen de deur dichtgooien en die hele groep buiten zetten. Dat had ik achteraf moeten doen, als directeur zijnde. Ik dacht dat we het konden managen, Cruijff voor het eerst weer binnen, na 2, 3 jaar.'
Coronel: 'Wij hebben gedacht, en dat is de basisfout: we keren het wel. Tot het moment op 24 maart dat we die bespreking hadden en zij zeiden: hier is het lijstje. Die en die moeten eruit. Toen zeiden wij: daar ga jij niet over.'
Later hebben wij begrepen dat het ontslaglijstje niet zo dwingend is.
Coronel: 'Alles wat ik heb gezegd, kan ik bewijzen. Maar ik doe het niet, omdat ik ermee wil ophouden. Het heeft geen zin meer. Het totale beeld is dat wij het te lang hebben laten doormodderen.'
Van den Boog: 'Ik had mensen willen ontslaan die de normen en waarden van deze club hebben geschonden. Wij dachten dat we het schip konden keren. Dat is niet gelukt door hun absolutisme. Zij wilden de macht. Die hebben ze nu.'
Bergkamp en Jonk krijgen het moeilijk volgend jaar.
Van den Boog: 'Er is wantrouwen op De Toekomst. Maar wij sluiten iets af. Ik vertrek met opgeheven hoofd, hoewel ik graag nog even de vruchten had geplukt.'
undefined