Meer politieke ­diversiteit verbetert kwaliteit besluitvorming

‘Eigenlijk was ik helemaal niet zo bezig met politiek, en actief feminist was ik ook al niet. Maar toen gebeurden er twee dingen vlak achter elkaar waardoor alles veranderde. Ik raakte ongewenst zwanger en had een abortus. Niet veel later werd Trump gekozen. Ik was geschokt dat zo’n racistische, seksistische man op zo’n machtige positie terecht kon komen. Ineens realiseerde ik me hoe allerlei verworven rechten, zoals abortus, zouden kunnen veranderen als ook hier een andere politieke wind ging waaien. Dat me dat persoonlijk zou kunnen raken; dat gender en politiek meer met elkaar verweven zijn dan ik dacht. Ook in Nederland wint het populisme terrein.

Tijdens een vakantie in Suriname, waar mijn vader vandaan komt, stuitte ik in museum Fort Zeelandia op een flyer van de vrouwenbeweging uit 1996 met de boodschap: ‘Stem op een vrouw! Vrouwen maken de helft uit van de wereldbevolking, maar in de politiek zie je dat niet terug.’

Dat zette me aan het denken. Ik werkte toen voor een campagnebureau, dus ik was benieuwd wat die actie had opgeleverd. Ik ben me verder in het onderwerp gaan verdiepen. Eigenlijk was er in Nederland best al een traditie om op een vrouw te stemmen. Alleen kiezen we vaak de eerste vrouw op de lijst. Maar die staat meestal al zo hoog dat ze sowieso wel in de kamer of de raad komt. Daarom verandert er ook niet zoveel. Als je echt meer vrouwen wilt, moet je strategisch stemmen. Het meest strategische is natuurlijk: de eerste vrouw kiezen die op basis van de peilingen net buiten de boot zou vallen. Als alle vrouwen dat doen, kan zo iemand via voorkeurstemmen toch gekozen worden – vaak ten faveure van een man.

Maar wij zijn geen morele autoriteit, we willen geen individuele kandidaten aanwijzen alsof die voor iedereen de beste keuze zijn. Dus zeggen we: kies een vrouw lager op de lijst die je goed vindt. Iemand die een beetje op je lijkt, bij wie je het idee hebt dat ze jouw stem het best vertegenwoordigt. Dat is ook de beste garantie voor echte diversiteit. Zo kan er misschien zelfs meer dan één vrouw per partij met voorkeurstemmen worden verkozen.

Ik ben na die vakantie in Suriname met een paar kennissen en collega’s gaan brainstormen over hoe we zo’n soort stemoproep konden vormgeven. Dat mondde uit in de website Stemopeenvrouw.com. We leggen het procedé uit, geven een overzicht van de verkiesbare vrouwen voor het Europees Parlement en organiseren verkiezingsdebatten. Bij de laatste provincialestatenverkiezingen zijn er mede dankzij ons 42 vrouwen met voorkeurstemmen gekozen. Dat weten we doordat we met een aantal vrijwilligers handmatig alle processen- verbaal waarin het aantal stemmen per kandidaat wordt gepubliceerd, hebben doorgevlooid.

Meer vrouwen in de politiek – of eigenlijk meer politieke diversiteit in het algemeen – is belangrijk omdat dat de kwaliteit van de besluitvorming verbetert. Vrouwen leven andere levens, komen andere problemen tegen. Ze vinden daardoor andere onderwerpen belangrijk. Ik ben er bijvoorbeeld van overtuigd dat zo’n Europees besluit over de verlenging van het vaderschapsverlof er mede is gekomen dankzij de vrouwen in het Europees Parlement. Het gaat me er dus niet om dat je op een vrouw moet stemmen omdat die beter is of betere beslissingen neemt, maar omdat alle stemmen in de politiek moeten worden gehoord.’