Meer fatale ongelukken onder 50- tot 60-jarige fietsers. Hoe komt dat en wat is ertegen te doen?

Het Centraal Bureau voor Statistiek meldt dat in 2018 het aantal fietsdoden is gestegen van 208 naar 228. Vooral in de groep 50- tot 60-jarige fietsers nam het dodental fors toe. Hoe komt dat en wat kunnen we er aan veranderen? Vooruitlopend op nader onderzoek dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft aangekondigd, kan alvast dit worden gezegd: de oorzaak is deels een demografisch verhaal.

‘We zijn met steeds meer mensen, het wordt drukker, vooral ouderen fietsen steeds meer en we vergrijzen’, zegt Jaap Kamminga van de Fietsersbond. Heel algemeen gesproken komt daar nog bij dat ‘we’ ook meer en meer ‘mobiel’ zijn. Niemand blijft meer thuis zitten, ouderen pakken liever de fiets dan wéér de geraniums water te geven.

Het zijn volgens de Fietsersbond vooral ook mensen tussen de 50 en 60 die het vaakst hun woon- werkverkeer per fiets afleggen. Het is ook precies die leeftijdsgroep die graag aan wielrennen doet.

Wat we eraan kunnen doen volgens de Fietsersbond: meer geld investeren in een betere fietsinfrastructuur. Van alle verplaatsingen in Nederland wordt 25 procent per fiets afgelegd. Zo’n 10 procent van de investeringen in infrastructuur gaat naar fietspaden. Kamminga: ‘Als we daar nu eens 25 procent van maken.’

Radicale keuzes

Meer investeren in veilige fietspaden moet gepaard gaan met ‘radicale keuzes’ door bestuurders, bepleit de Fietsersbond. Ook een van de fietsers krioelende hoofdstad waar binnen de ring ogenschijnlijk geen ruimte is om iets wezenlijks te veranderen aan de infrastructuur, kan voor fietsers wel degelijk veiliger worden.

Kamminga: ‘Amsterdam is goed bezig met het autoluw maken van de stad. Er moet nu worden doorgepakt. Overal 30-kilometerzones. Bij de grachten: de ene kant louter voor fietsers, de ander voor auto’s. Dat bedoel ik met radicale keuzes.’

Waar de Fietsersbond erg tegen op is – al overlijden veel fietsen aan hoofdletsel – is een helmplicht. Bijvoorbeeld voor ouderen op de elektrische fiets. Uit de CBS-cijfers blijkt dat het aantal dodelijke slachtoffers onder het groeiende aantal e-bikers stabiel is gebleven: 57.

‘De elektrische fiets blijkt opnieuw niet zo gevaarlijk als ze regelmatig wordt voorgesteld’, vindt de bond. Kamminga: ‘Een helmplicht maakt fietsen minder populair. Minder mensen gaan dan fietsen en dan verlies je dus juist aan gezondheidswaarden.’

Tegenover die visie staat die van veel medici. Heel uitgesproken zijn artsen van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Zij hebben veel praktijkervaring, verrichten onderzoek én lobbyen. Ze pleiten al lange tijd voor een helmplicht voor snorfietsers (in Amsterdam geldt die inmiddels) en vinden dat de overheid het gebruik van helmen door e-bikers moet ‘stimuleren’.