'Meer Europa' klinkt het in koor

MAASTRICHT - Een groep jongeren moet haastig een stapje terug doen als een luxueuze autobus met het opschrift 'Juncker for president' arriveert. De voormalige premier van Luxemburg stapt uit en zwaait met de allure van een staatsman naar de menigte die zich heeft verzameld voor het Theater aan het Vrijthof. Daar vindt 'het allereerste Europese presidentiële debat' plaats, voor een publiek van zo'n 700 jongeren uit heel Europa.

Die ronkende titel is - vriendelijk gezegd - misleidend, net als de tekst op het voertuig. De drie mannen en één vrouw achter het katheder doen geen gooi naar het presidentschap van de Europese Unie (nu in handen van de Belg Herman Van Rompuy), maar naar het voorzitterschap van de Europese Commissie, het 'dagelijks bestuur' van de EU. Wie Van Rompuy opvolgt, wordt straks in achterkamertjes beslist door de staatshoofden en regeringsleiders die de afgelopen jaren onder zijn leiding vergaderden.

undefined

Stembus

Over de opvolging van de Portugees Jose Manuel Barroso als voorzitter van de Europese Commissie (EC) hebben de gewone Europeanen wel iets te zeggen, als ze in mei althans de moeite nemen naar de stembus te gaan voor het kiezen van een nieuw Europees Parlement. De huidige lichting europarlementariërs heeft de leiders van de EU-lidstaten voor het blok gesteld: wij dragen de kandidaten voor, u heeft daar maar rekening mee te houden. Ze hóeven dat niet te doen, maar schieten zichzelf dan in eigen voet. Want het parlement kan een kandidaat die door de lidstaten wordt gepresenteerd, afwijzen.

'Het Europees parlement heeft een goede stap genomen, het maakt gebruik van bevoegdheden die zwaar bevochten zijn,' zegt de 29-jarige Belg ('en Europeaan') Michael Stockmans. 'Natuurlijk, regeringsleiders kunnen de wens van het parlement negeren. Maar dat vergt veel durf.' Stockmans steunt de Groene Ska Keller, de enige vrouw op het podium. Hij beseft dat ze geen schijn van kans maakt. 'Maar ze krijgt wel de gelegenheid in debat te gaan met de andere kandidaten, die nauwelijks van elkaar verschillen.'

Die andere kandidaten zijn de christen-democraat Jean-Claude Juncker, de Duitse sociaal-democraat Martin Schulz (die naar verluidt in een privévliegtuig kwam en daarmee een voorschot nam op het 'presidentschap') en de Belgische liberaal Guy Verhofstadt. Voor veel jongeren in de zaal is de vraag: is er eigenlijk wel iets te kiezen? Het drietal vormt het vleesgeworden 'Méér Europa'- ideaal, waar veel kiezers niet warm voor lopen.

undefined

Verdrag van Maastricht

Toen menige jongere in de zaal nog niet geboren was, zette Juncker zijn handtekening onder het Verdrag van Maastricht (1992). Deze eeuw was hij jarenlang voorzitter van de Eurogroep, de club van ministers van financiën uit de landen die de in Maastricht bekokstoofde euro als betaalmiddel hebben. Schulz is al twintig jaar lid van het Europees Parlement, sinds 2012 voorzitter. Verhofstadt is, na een meervoudig premierschap in België, sinds 2009 europarlementariër. Hij deed niets om het imago van eurofederalist ('eurofiel') van zich af te schudden dat hem tien jaar geleden in de weg stond toen hij al voorzitter van de Europese Commissie wilde worden. Hij stuitte op het veto van de toenmalige Britse premier Tony Blair. Anno 2014 moet de Belg zich nog steeds verweren tegen het verwijt dat hij een superstaat nastreeft.

Er blijkt nog een onbehaaglijk gevoel te leven in de zaal: hebben deze oudere heren wel oog voor wat jongeren als het grootste probleem van Europa beschouwen, de jeugdwerkloosheid van 25 procent? Schulz reageert geïrriteerd als zijn leeftijd (58) als nadeel wordt aangestipt. Hij is overigens de jongste van de drie mannen: Juncker is 59, Verhofstadt 61 (hun vrouwelijke tegenstrever Ska Keller is met 32 jaaraanzienlijk jonger). Pijnlijker nog is de constatering van een zekere Sebastian Enning, een van de vele aanwezige Duitse jongeren: de heren presenteren zich als president, maar de feitelijke macht in de EU ligt bij de staatshoofden en de regeringsleiders. 'De macht ligt bij de mensen,' zegt Juncker. Er klinkt een besmuikt gelach.

undefined

Populisten

Eensgezind veroordelen de kandidaten het anti-Europese geluid van ultrarechtse en populistische partijen als de PVV van Geert Wilders en het Franse Front National. 'Ze weten wel zondebokken aan te wijzen, maar hebben geen oplossingen,' aldus Verhofstadt.

In Nederland is het vooral de VVD die een eurosceptisch geluid laat horen, in de hoop de PVV de wind uit de zeilen te nemen. Volgens Ghislen Nysten (22), die op het Vrijthof verkiezingsfolders uitdeelt met de beeltenis met een Limburgse VVD-kandidaat, valt het mee met de scepsis. 'Het is goed dat we niet klakkeloos ja of nee zeggen. Belastingheffing bijvoorbeeld, dat is een onderwerp waar Europa met de poten vanaf moet afblijven.'

undefined