Nieuws
Meer dan 200 arrestaties bij demonstraties tegen omstreden Franse pensioenhervorming
Slechts enkele minuten voordat de Franse Tweede Kamer een finale stem zou uitbrengen over de zeer omstreden hervorming van de pensioenen, besloot premier Élisabeth Borne een potentiële nederlaag te voorkomen: de verhoging van de pensioenleeftijd wordt doorgevoerd zonder stemming in het parlement.
Na maanden van grootschalig protest en politiek debat werd donderdag vol spanning uitgekeken naar de apotheose: zou de regering een meerderheid bijeen krijgen bij de stemming in de Assemblée Nationale, de Franse Tweede Kamer? Maar op de valreep, vlak voordat de bijeenkomst zou plaatsvinden, zag premier Borne alsnog van de stemming af. Uit vrees voor een nederlaag besloot ze ‘artikel 49.3’ in te zetten, het inmiddels beruchte middel waarmee de regering wetsvoorstellen kan doorvoeren zonder stemming in het parlement.
De Marseillaise schalde door de Assemblée donderdag, op het moment dat premier Borne zich achter het spreekgestoelte stelde. Luidkeels probeerde de oppositie haar zo het spreken te verhinderen. Tevergeefs: de regering wacht niet op instemming van het parlement om de zeer omstreden pensioenhervorming door te voeren. Tot op het laatste moment bleef onzeker of genoeg leden van Les Républicains (LR), de rechtse partij op wiens steun de regering hoopte, zouden instemmen met de wet.
Borne besloot het risico niet te nemen. In haar speech voor het parlement haalde ze uit naar de parlementariërs die niet trouw aan hun eigen ideeën zouden zijn geweest – doelend op de leden van LR, de partij die bij de presidentsverkiezingen nog campagne had gevoerd voor een verhoging van de pensioenleeftijd naar 65 jaar.
Naast een stapsgewijze verhoging van de pensioenleeftijd van 62 jaar nu naar 64 jaar in 2030 moeten Fransen volgens de nieuwe plannen langer premie afdragen om aanspraak te kunnen maken op een volledig pensioen. Ook dat gaat stapsgewijs omhoog, naar 43 jaar in 2027. De speciale regelingen waarmee men in tientallen sectoren met vervroegd pensioen kan, worden afgeschaft voor nieuwe werknemers.
Riskante omzeiling
De inzet van artikel 49.3 is omstreden. Hoewel de Franse Grondwet het mogelijk maakt om zo het parlement te omzeilen, zien critici het middel als ondemocratisch. De enige manier voor de Assemblée om wetgeving daarna alsnog tegen te houden, is via een motie van afkeuring. Krijgt die steun van een absolute meerderheid, dan moet de regering haar ontslag indienen.
Sinds het kamp-Macron bij de verkiezingen vorig jaar de absolute meerderheid in de Assemblée verloor, heeft de regering herhaaldelijk gebruikgemaakt van artikel 49.3. Maar gezien de extreme gevoeligheid van de pensioenhervorming is het riskant. Marine Le Pen van het extreemrechtse Rassemblement National maakte donderdagmiddag bekend sowieso een motie van afkeuring in te dienen. Eerder zei ze ook eventuele moties van andere partijen te steunen, waar de extreem-rechtse en linkse oppositie richting elkaar tot dusver van afzagen.
De beslissing om artikel 49.3 in te zetten, leidde donderdagavond tot spontane protesten in verschillende steden. Op de Place de la Concorde in Parijs wierpen betogers barricades op en staken die in brand. De oproerpolitie vuurde rubberen kogels af en zette traangas en waterkanonnen in op het plein nabij het Franse parlementsgebouw, waar duizenden betogers bijeen waren gekomen. Volgens de politie zijn minstens 217 mensen opgepakt.
Ook riepen de vakbonden op tot zoveel mogelijk lokaal protest komend weekend en kondigden ze een nieuwe landelijke stakingsdag aan op donderdag 23 maart.
De pensioenhervorming is een van de belangrijkste ambities van president Macron, die het tot inzet maakte van zijn herverkiezing in 2022. In zijn eerste termijn als president had Macron eveneens geprobeerd de pensioenen te hervormen, met massademonstraties tot gevolg. Ook toen greep de regering naar artikel 49.3 om de hervorming door te voeren, maar mede door de coronacrisis werd daar alsnog van afgezien.
