Medici slaan alarm over ziekte en geweld Z-Afrika
De regering van president Jacob Zuma in Zuid-Afrika moet ernst maken met de bestrijding van ziekten en geweld. Dat stellen onderzoekers in een rapport dat zij hebben opgesteld voor het vooraanstaande medische tijdschrift The Lancet. Volgens de onderzoekers is onder het bewind van Thabo Mbeki juist een achteruitgang geboekt.
Zuid-Afrika is een van de gewelddadigste landen ter wereld, een zaak die ook in de aanloop naar het wereldkampioenschap voetbal in 2010 veel zorgen baart. Daarnaast is het land met de sterkste economie in Afrika ook het gebied waar percentueel meer mensen dan waar ook ter wereld besmet zijn met hiv, het virus dat tot aids kan leiden.
In Zuid-Afrika worden gemiddeld zes keer zoveel vrouwen door hun partners vermoord als het mondiale gemiddelde. Naar schatting elke dertig seconden wordt een vrouw of meisje verkracht. Vooral jongemannen tussen de 15 en 30 jaar maken zich hieraan schuldig. In deze groep is vaak meer dan de helft werkloos.
Voor de bestrijding van ziekten als hiv/aids en tuberculose bestaan al jaren uitstekende plannen, aldus de Lancet-onderzoekers. Maar tot uitvoering is het niet gekomen. Mede daardoor behoort Zuid-Afrika tot de slechts twaalf landen ter wereld waar de afgelopen twintig jaar de kindersterfte is toegenomen.
‘Tot voor kort werd het antwoord van de Zuid-Afrikaanse regering op deze ziekten gekenmerkt door ontkenning, gebrek aan politieke wil en een slechte uitvoering van programma’s en beleid’, aldus de onderzoekers. Daarbij refereren zij onder meer aan de ‘bizarre’ mening van ex-president Mbeki, ‘dat hiv geen aids veroorzaakt’.
Mbeki en zijn toenmalige minister van gezondheidszorg, Manto Tshabalala-Msimang, hebben de kritiek op hun visie op zaken als aids steeds naast zich neergelegd. De minister werd berucht door hiv- en aidspatiënten aan te raden om in plaats van aidsremmende middelen knoflook en rode bieten te gebruiken.
Mede door dergelijk wanbeleid zijn de afgelopen jaren in Zuid-Afrika veel meer aidsdoden gevallen dan nodig zou zijn geweest. Dagelijks, zo is de schatting, overlijden duizend mensen aan de ziekte en elk jaar raakt een half miljoen mensen hiv-besmet.
In totaal zijn in het land 5,7 miljoen mensen besmet. Dat is meer dan 10 procent van de bevolking. Ook ligt het aantal besmettingen bij jongeren zeer hoog. Ziekte, armoede, werkloosheid en geweld grijpen op elkaar in.
De nieuwe minister van gezondheidszorg, Aaron Motsoaledi, zei in een reactie op het rapport: ‘We nemen de verantwoordelijkheid voor wat er is gebeurd en de verantwoordelijkheid voor de weg die we nu moeten inslaan.’
Volgens de onderzoekers is het mogelijk de gezondheidszorg te verbeteren zonder dat daarbij de kosten volledig uit de hand lopen. Om dat te bereiken is het volgens The Lancet ook noodzakelijk dat een einde komt aan de slechte verhouding die bestaat tussen de politiek en medische wetenschappers in Zuid-Afrika. Een van die wetenschappers, Salim Karim, spreekt in dat verband over de ‘enorme paradox’ van uitstekend beleid dat niet wordt geïmplementeerd.
President Zuma heeft op gezondheidsgebied nog steeds een twijfelachtige reputatie. Ooit was hij de voorzitter van de nationale aidsraad. Tegelijkertijd is hij de man die onbeschermd seks had met een jonge, hiv-besmette vriendin en daarna naar eigen zeggen een douche nam, opdat hij niet besmet zou raken.
