NieuwsInventarisatie grensoverschrijdend gedrag
Medewerkers NOS Studio Sport zeggen al 15 jaar lang niet gehoord te worden bij meldingen van onacceptabel gedrag
De NOS laat een externe vertrouwenspersoon een inventarisatie maken van mogelijk grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport. Een haastig ingelaste personeelsbijeenkomst geeft een beeld van de stemming op de redactie. ‘Al onze signalen zijn de afgelopen vijftien jaar genegeerd.’
NOS Studio Sport-medewerkers zeggen al vijftien jaar lang melding te doen van onacceptabel gedrag op de werkvloer, waaronder seksueel grensoverschrijdend gedrag, intimidatie en pesterijen. Volgens hen was de hoofdredactie van het programma al jaren op de hoogte van deze problemen. Meerdere medewerkers stellen dat de hoofdredactie weinig tot niets zou hebben gedaan met de meldingen.
Dat kwam aan het licht tijdens een roerige personeelsbijeenkomst van NOS Sport over veiligheid op de redactie die vorige week vrijdag werd gehouden. De Volkskrant is via meerdere bronnen op de hoogte van de inhoud van deze bijeenkomst.
Tijdens de bijeenkomst gaf NOS Studio Sport-hoofdredacteur Maarten Nooter, die ruim achttien jaar de leiding heeft, toe dat er op zijn redactie ‘dingen zijn die niet kloppen’. ‘Dat is breed’, stelde hij. ‘Dat gaat over best wel veel cynisme. Omgangsvormen. Dat het ’s avonds een andere sfeer is op de redactie dan overdag. Dat het voor vrouwen niet makkelijk is om bij ons op de redactie te zijn of te komen. Ik kan nog wel een paar dingen opnoemen. Ik weet wel dat het bij ons niet helemaal oké is.’
Grensoverschrijdend gedrag
De NOS kondigde vorige week een onafhankelijke, externe inventarisatie aan naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport. Aanleiding hiervoor waren de vele, soms ernstige meldingen die vanuit medewerkers van de NOS-sportredactie kwamen na de recente onthullingen van de Volkskrant over grensoverschrijdend gedrag bij De Wereld Draait Door (DWDD). NOS Studio Sport is het eerste programma dat na de publicaties over DWDD onder vuur komt te liggen.
Meteen na deze publicaties was op de sportredactie bij de NOS onrust ontstaan. Uit vertrouwelijke gesprekken die de Volkskrant op dat moment voerde met medewerkers, bleek dat zij de onveilige werksfeer bij DWDD vergeleken met de cultuur bij NOS Studio Sport. De hoofdredactie van NOS Sport riep de medewerkers kort daarna op om hun ervaringen met ongewenst gedrag te melden, desnoods bij vertrouwenspersonen.
Van de respons schrok de hoofdredactie naar eigen zeggen zo erg, dat niet alleen werd besloten tot een verkennend onderzoek om zaken in kaart te brengen, maar dat in allerijl ook een medewerkersbijeenkomst werd belegd. Medewerkers kregen vorige week vrijdag het verzoek binnen een paar uur aanwezig te zijn. Daar kregen ze te horen dat een externe vertrouwenspersoon werd ingeschakeld voor de inventarisatie. Hoofdredacteur Nooter zei dat de gesprekken ‘te veel’ waren geworden voor het team dat deze toen nog voerde. ‘Zeker ook emotioneel.’
‘Diepgewortelde cultuur’
Tijdens de bijeenkomst verweten boze en verontwaardigde NOS Sport-medewerkers hoofdredacteur Nooter dat hij net als de rest van de vierkoppige hoofdredactie jarenlang niet of nauwelijks had gereageerd op signalen of alleen ‘het minimale’ deed om de boel draaiende te houden. Volgens hen lijkt er sprake van een ‘diepgewortelde cultuur’. Onder de sprekers op de personeelsbijeenkomst waren bekende presentatoren en verslaggevers van Studio Sport. Meerdere mensen zeiden er door hun ervaringen met deze hoofdredactie weinig vertrouwen in te hebben dat onder hun leiding de cultuur zou kunnen veranderen.
‘Veel mensen hebben zich járen en járen niet gehoord gevoeld’, zei een medewerker tijdens de bijeenkomst. ‘De emoties op de redactie lopen soms écht heel hoog op. Dat komt nu allemaal naar boven.’
‘We hebben het aangedragen, jullie wisten ervan, en er is niks gebeurd’, stelde een andere medewerker. ‘Hoe kun je in hemelsnaam nu geschrokken zijn als alle signalen die wij de afgelopen vijftien jaar hebben gegeven − door werkbelevingsonderzoeken, door rechtstreeks naar jullie toe te stappen − zijn genegeerd? Het is toch niet zo dat nu ineens je ogen worden geopend door een Volkskrant-artikel? Dat je nu ineens ontdekt: oh, er speelt wel een heleboel? Dat hebben wij toch in de afgelopen jaren aangedragen? In de meerderheid van de gevallen − want anders stonden we hier niet − is daar niks mee gebeurd’, aldus de medewerker. ‘Jullie wísten het.’
Hoofdredacteur Nooter van NOS Sport zei daarop dat de hoofdredactie na sommige meldingen wel degelijk had opgetreden en mensen had bestraft, maar dat zoiets vanwege privacy niet altijd zichtbaar is. ‘Het kan zijn dat wij misschien onvoldoende hebben geacteerd’, zei hij, ‘óf dat mensen niet duidelijk is dát we erop hebben geacteerd. Ik heb deze week weer verhalen gehoord waarvan de indruk bestaat: zie je wel, er gebeurt toch niks mee. Verhalen waarvan ik weet dat ik er wel iets mee heb gedaan.’ In elk geval blijkt volgens hem ‘dat het ondanks alle inspanningen die we hebben gedaan, niet genoeg is’.
‘Niet het bedrijf dat we willen zijn’
NOS-directeur Gerard Timmer, opdrachtgever van de externe inventarisatie, zei tijdens de bijeenkomst tegen de medewerkers expliciet dat er sprake was van een ‘groot probleem’ bij NOS Sport. ‘We zijn nu op deze vloer niet het bedrijf dat we willen zijn’, stelde hij. ‘Die uitvraag van twee weken geleden heeft iets losgemaakt wat ik in deze omvang zelf gewoon niet had kunnen vermoeden.’ Volgens Timmer speelt het probleem vermoedelijk niet in de gehele NOS-organisatie. ‘Wij kennen dit soort verhalen niet bij Nieuws, maar tegelijkertijd is daar ook geen uitvraag gedaan.’
Voordat Timmer in 2018 aantrad als directeur van de NOS, was hij vier jaar lang algemeen directeur van BNNVara en daarmee eindverantwoordelijk voor een van de heftigste DWDD-seizoenen uit de laatste periode: in 2016/2017 vielen er volgens insiders zo’n tien mensen bij het programma uit, onder meer door burn-outs. Niettemin zei Timmer onlangs volgens Nieuwsuur dat hij destijds geen kennis had genomen van de misstanden bij DWDD.
Tijdens de bijeenkomst ontkende Nooter dat deze zo haastig was georganiseerd vanwege het vermoeden dat journalisten in gesprek waren met medewerkers. Volgens hem wilde de hoofdredactie snel optreden omdat het onderwerp zo sterk leefde op de redactievloer. ‘Dit komt holderdebolder over’, zei hij. ‘Maar we hebben hier gewoon gedacht: we moeten nu de vloer op.’
Medewerkersonderzoek
Onder leiding van Nooter nam het gevoel van onveiligheid op de NOS Sport-redactie de laatste jaren toe. Begin 2021 schreef hij zijn redactie dat uit het tweejaarlijkse medewerkersonderzoek was gebleken dat het percentage medewerkers dat ‘last heeft van ongewenst gedrag’ op de werkvloer was gestegen van 14 naar 19 procent. In absolute aantallen betrof dit 29 personen. Hij noemde dit destijds ‘confronterend’. Daarop riep hij zijn medewerkers op tot meer bewustwording. ‘Je bent hier op je werk en niet in een voetbalkantine’, schreef hij. ‘Zaken als discriminatie of pesten kunnen absoluut niet.’ In dezelfde brief noemde de manager personeelszaken, Esther van Genugten, dit een ‘hoog percentage’, al was het volgens haar ook mogelijk dat de aantallen waren gestegen doordat er intern aandacht voor was geweest.
In het gesprek van vorige week met zijn redactie werd Nooter de vraag gesteld of hij het gevoel had dat hij zelf het tij nog kon keren. ‘Ik realiseer me ook dat ik er al heel lang zit, en dat geldt niet alleen voor mij’, zei Nooter daarop. ‘Ik moet ook bij mezelf te rade gaan. Maar het moet niet over mij gaan. Het gaat over de club, het gaat over de cultuur. En als het uiteindelijk over mij gaat, is dat goed.’
NOS Sport wil niet inhoudelijk reageren op vragen van de Volkskrant. ‘De externe vertrouwenspersoon is deze week gestart met de inventarisatie. Gezien de vertrouwelijkheid van dit onderwerp en omdat we de inventarisatie niet in de weg willen zitten, kunnen wij momenteel hier niet verder inhoudelijk op ingaan.’
Wel laat de NOS weten dat na eerdere signalen onder meer een traject is gestart om inclusie op de werkvloer te bevorderen, waar omgangsvormen een onderdeel van zijn. Ook volgen leidinggevenden bij de gehele NOS trainingen rondom dit thema. Inmiddels heeft de NOS besloten dat ook oud-medewerkers en medewerkers van externe partijen, zoals beeld- en geluidstechnici, zich over grensoverschrijdend gedrag kunnen melden bij de vertrouwenspersoon.
Wilt u in contact komen met de auteurs? Mail naar onderzoek@volkskrant.nl
