Vaccinatiebewijzen
Mark wil op vakantie naar Frankrijk – maar krijgt zijn vaccinaties niet geregistreerd (en hij is niet de enige)
Het opvragen van de vaccinatiebewijzen via de CoronaCheck-app werkt ‘boven verwachting’, verkondigt het ministerie van Volksgezondheid. Maar er zijn duizenden pechvogels die al wekenlang geen ‘groene’ QR-code ontvangen. Relatief vaak zijn die geprikt door de huisarts. ‘Het is een bureaucratisch woud.’
Komende week wilde Mark Reijnen (60) op vakantie gaan naar Frankrijk, inmiddels heeft hij een camping in Nederland op het oog. Het lukt de de docent beeldende vorming niet de voor de reis benodigde ‘groene’ QR-code op te vragen via de CoronaCheck-app. Terwijl hij in mei en juni zijn twee vaccinatieprikken heeft gekregen. Hij was daarvoor speciaal naar huisarts Bart Bruijn in Streefkerk gereden voor een restvaccin.
Maar nu is Reijnen een van de 55 in die huisartsenpraktijk geprikte personen wier vaccinatiegegevens niet zijn terug te vinden in de centrale vaccinatiedatabase van het RIVM. ‘Wij hebben alle vaccinatiedata binnen 48 uur na het prikken netjes in het huisartseninformatiesysteem gezet’, beklemtoont huisarts Bruijn, die in totaal 328 personen prikte.
Reijnen neemt de huisarts niets kwalijk. Hij ergert zich vooral aan ‘het bureaucratische systeem’. ‘Dan bel je zo’n helpdesk van de CoronaCheck-app en word je van het kastje naar de muur gestuurd.’
Nee, nog niemand van die 55 patiënten heeft staan tieren en stampvoeten aan de balie van de huisartsenpraktijk om een vaccinatiebewijs. ‘Dit is het platteland, hè, ze weten dat we alles doen wat mogelijk is voor onze patiënten’, zegt Hannelore Bruijn. Zij is de praktijkmanager van haar echtgenoot.
Bij deze huisartsenpraktijk speelt nog een probleem: huisarts Bruijn kan nog geen gebruikmaken van het speciaal daarvoor ontworpen webportal van het ministerie van Volksgezondheid. Daarmee kunnen huisartsen handmatig vaccinatiebewijzen uitdraaien voor gevaccineerden wier gegevens niet in de RIVM-database zijn beland. Maar Bruijn beschikt niet over de daarvoor benodigde Unieke-Zorgverlener-Identificatie (UZI)-pas. Er is wel een alternatieve ingang van het webportal opgetuigd, maar daarvoor heeft de huisarts een inlogcode nodig – en die heeft hij nog niet ontvangen.
En zo horen zijn 55 ‘ongeregistreerde’ patiënten tot de groep gevaccineerden die zich moeten blijven testen voor die begeerde groene QR-code.
Zeven miljoen QR-codes
Bij het ministerie van Volksgezondheid zien ze vooral een glas dat méér dan half vol is. Het loopt boven verwachting met de vaccinatiebewijzen, zegt de woordvoerder van minister Hugo de Jonge. Sinds de update van de CoronaCheck-app drie weken geleden zijn 7 miljoen QR-codes opgevraagd. Bijna iedereen die bij de GGD is gevaccineerd, genereert deze code moeiteloos; ook de ongeveer 8 procent van de mensen die de prikgegevens niet wil delen met het RIVM. De GGD’s hebben verreweg de meeste vaccinatieprikken gezet, ruim 14 miljoen op het totaal van ruim 18 miljoen.
‘De meeste bugs zijn opgelost’, zegt de ministeriewoordvoerder. ‘Bij de GGD’s loopt het op rolletjes. Bedenk dat vorige maand nog zo’n 40 procent van de door de huisarts gezette prikken niet was doorgekomen. De meeste huisartsen lukt het inmiddels om vaccinatiebewijzen uit te draaien voor patiënten wier vaccinatiegegevens niet in de RIVM-database zitten.’ Tot nog toe maakten huisartsen voor 22 duizend ‘ongeregistreerde’ patiënten zo’n vaccinatiebewijs aan via het webportal. Blijft over een kleine groep gevaccineerden – hoeveel is onbekend, maar zeker enkele duizenden – die toch geen vaccinatiebewijs kan bemachtigen.
Volgens het RIVM is zo’n 20 procent van de door de huisartsen gezette prikken niet geregistreerd in het centrale systeem. De door de huisarts gevaccineerden die geen gegevens willen delen met het RIVM, zijn sowieso aangewezen op een uitdraai via het speciale webportal. Maar hoeveel prikken er dan nog zoek zijn? Dat blijft onduidelijk. De huisartsenvereniging LHV stelt dat de huisartsen minder prikken hebben gezet dan de overheid op het coronadashboard berekent – op basis van de uitgereden doses vaccin.
De fout
Terwijl huisarts Bruijn geroutineerd een spuit vult uit een AstraZeneca-flacon voor bijna de laatste ronde tweede prikken bij zijn patiënten, vertelt zijn echtgenote Hannelore over het ‘bureaucratische woud’ waarin zij geregeld verdwaald raken. Demonstratief houdt ze een stapel gele vaccinatieboekjes omhoog: die geven ze hun patiënten mee met een vaccinatiesticker erin.
Om de informatie uit de huisartsensystemen in het RIVM-vaccinatieregistratiesysteem CIMS te krijgen, hebben de softwareleveranciers speciale modules gebouwd voor de verschillende huisartsenregistratiesystemen (HIS). Maar Bruijn had geen foutmelding ontvangen dat de data niet waren aangekomen na invoering van de gegevens.
Eind juni verwoordde huisarts Bruijn zijn probleem in een uitzending van actualiteitenprogramma Nieuwsuur. Kort daarna ontving hij een update van zijn huisartseninformatiesysteem. Toen belandde de meeste vaccinatiegegevens wél bij het RIVM, op die van die 55 patiënten na. ‘Pas toen’, zegt Bruijn, ‘kwamen ze er bij het RIVM en VWS achter dat het er misschien toch niet aan lag dat de huisartsen hun gegevens maar niet wilden invoeren.’
Na lang heen en weer mailen met de softwareleverancier en het ministerie heeft Hannelore Bruijn de oorzaak ontdekt. De meeste huisartsen controleren de burgerservicenummers van de geprikte patiënten met een zogeheten UZI-pas, een chipcard, die uitgelezen in een speciale houder, contact maakt met een landelijk schakelpunt van persoonsgegevens. Ruim 90 procent van de huisartsen gebruikt een UZI-pas, maar dit is niet verplicht.
Huisarts Bruijn verifieert de BSN-nummers met een ander systeem, dat van de zorgverzekeraars. Omdat hij en zijn vrouw de huisartsenpraktijk runnen zonder gebruik te maken van invallers, vindt Bruijn die ‘dure en omslachtige’ UZI-pas onnodig. Bij bijvoorbeeld dienstwaarneming kunnen inval-huisartsen er patiëntgegevens mee raadplegen.
Zonder die UZI-pas kan de doorgifte van de gegevens dus stokken. Het ministerie van Volksgezondheid ging er in de registratiesystemen namelijk van uit dat alle huisartsen over dit identificatiemiddel beschikken. Maar dit verklaart nog niet het geheel aan ontbrekende gegevens, zegt een RIVM-woordvoerder. ‘Sommige huisartseninformatiesystemen zijn niet goed aangesloten op dat van ons. Of huisartsen hebben toch ergens vergeten een vinkje te zetten.’
Groen vinkje
Vanwege de incomplete huisartsenvaccinatiedata duurde het tot afgelopen dinsdag dat het RIVM voor het eerst de vaccinatiegraad meldde van de 60- tot 65-jarigen, de door de huisarts geprikte leeftijdsgroep; 87 procent, een tot dusver ontbrekend percentage in de vaccinatiestaatjes. Maar het kan ook iets hoger liggen, zegt het instituut.
Huisarts Bruijn wacht nu op het account om het webportal voor de vaccinatiebewijzen toch te kunnen gebruiken. De door hem gevaccineerde docent Reijnen wil er niet langer op wachten. Omdat Reijnen als ongevaccineerd geregistreerd staat, heeft hij inmiddels een nieuwe uitnodiging ontvangen zich te laten vaccineren, bij de GGD. ‘Misschien zouden die extra prikken wel de gemakkelijkste route zijn naar een groen vinkje.’
Voorbeelden van foute registratie
1. Twee prikken geregistreerd, maar op dezelfde dag, geen QR-code
Leon van Gorp (66) is op 28 april en 2 juni geprikt bij de GGD Brabant Zuid-Oost. Maar beide prikken staan geregistreerd op 28 april. Gevolg: geen ‘groene’ QR-code. Ook een vriend en zijn vrouw, die ook allebei bij die GGD in die laatste week van april hun eerste prik hebben ontvangen, zien hun twee prikken op dezelfde datum geregistreerd. Ze hebben inmiddels ‘overal’ heen gebeld, maar ‘niemand’ wil hun probleem oplossen, zeggen ze. ‘Het RIVM en de GGD wijzen naar elkaar, het is een puinhoop. Maar we willen op een gegeven moment wel op vakantie.’
2. Een prik bij de huisarts en corona gehad, geen QR-code
Op de dag in april dat ze bij de huisarts haar eerste prik zou krijgen, had Maria Sabel (63) corona en mocht ze niet gaan. Niet erg, hoorde ze, want als je corona hebt gehad is één prik voldoende om de status van volledig gevaccineerd te bereiken. Op 16 juni kreeg ze die prik bij haar huisarts. Maar nu staat niet geregistreerd dat ze al corona heeft gehad. Dus krijgt ze geen groene QR-code voor binnenlands gebruik. Voor buitenlands gebruik zijn bovendien vaak twee geregistreerde prikken nodig. ‘Moet ik voor de tweede prik gaan, en hoe dan?’, vraagt Sabel zich af.
3. Een prik bij de GGD en corona gehad, geen QR-code
In mei van dit jaar sloeg de antigeen-sneltest bij de GGD regio Utrecht positief uit, Emmy van Heugten (37) had corona. Daarna was, volgens de regels, nog maar één vaccinatieprik bij de GGD nodig voor de status volledig gevaccineerd. Die prik Pfizer kreeg ze in juni. Maar met alleen één prik kun je voor veel landen geen geldige QR-code aanmaken. En vervolgens kon ze ook geen coronaherstelbewijs opvragen via de CoronaCheck-app, omdat ze een sneltest had ondergaan en geen PCR-test: wat niet haar eigen keuze was geweest. ‘Ik krijg dus geen vaccinatiebewijs en ook geen herstelbewijs, terwijl ik alles volgens het boekje heb gedaan’, zegt ze. ‘Of ik moet me steeds laten testen of toch nog een prik gaan halen, puur voor de administratie.’
4. Drie prikken geregistreerd, maar twee gehad, wel QR-code
Een 61-jarige vrijwilliger bij een groot streekziekenhuis – ‘liever geen naam in de krant, geen verwijt aan het ziekenhuis’ – kreeg daar in mei haar eerste Moderna-prik, en in juni haar tweede. Bij het opvragen van haar vaccinatiegegevens ontdekte ze dat er op haar naam drie prikken staan geregistreerd. Ze kon wel een QR-code opvragen, daarvoor zijn immers minimaal twee prikken vereist. Nu probeert ze via het RIVM de ongezette prik uit de registratie te laten verwijderen. ‘Want misschien slaan ze me straks over voor een mogelijke boosterprik, omdat er staat dat ik al een derde prik heb gehad.’
5. Eén prik gehad en nu corona, toch een groene QR-code
De dochter (18) van Else Nilsson heeft één prik Pfizer gekregen, en is vorige week donderdag positief getest op corona. Tot hun grote verbazing leidde die positieve test meteen tot een groen vinkje bij aflezing van haar QR-code, zo laat ze zien. Terwijl haar dochter dus juist besmet is met het coronavirus. De bedoeling is dat mensen een aantal dagen na de coronabesmetting, als ze hersteld zijn, een zogeheten herstelbewijs krijgen, dat een groene code genereert. ‘Maar niet meteen, als iemand nog ziek is, dat lijkt me niet de bedoeling’, zegt Nilsson. Het ministerie van Volksgezondheid zegt behalve deze niet meer van dergelijke meldingen te hebben ontvangen. ‘We onderzoeken het nu’, zegt een woordvoerder. De besmette dochter blijft overigens braaf binnen en gaat nergens heen, groen vinkje of niet.
