Marjo Omtzigt krijgt Emancipatieprijs voor steun aan vrouwen met borstkanker 'Angst mag mijn leven niet bepalen'

Van onze verslaggeefster

Mirjam Schöttelndreier

LEIDEN

Dat er iets is veranderd in de houding ten opzichte van jonge vrouwen met borstkanker, is mede aan Omtzigt te danken. Het feministisch maandblad Opzij heeft haar om die reden de Harriët Freezerring, de jaarlijkse emancipatieprijs, toegekend. Omtzigt neemt afscheid als voorzitter omdat zij zelf 45 jaar is geworden. 'Ik vind dat een vrouw van twintig met borstkanker niet moet praten met iemand die haar moeder had kunnen zijn.'

Omtzigt was dertig en had drie kleine kinderen, toen bij haar borstkanker werd geconstateerd. 'Ik ben altijd erg positief geweest en had me voorgenomen dat angst m'n leven niet mag bepalen.' Die houding maakte indruk op het consultatiebureau dat ze destijds bezocht. Ze werd gevraagd lotgenoten te steunen in hun rouwproces. Bij het al bestaande Landelijk Contactorgaan Begeleiding Borstkankerpatiënten merkte ze vervolgens dat jonge vrouwen er niet terecht konden met hun specifieke vragen.

Een op de tien vrouwen krijgt borstkanker, het merendeel is ouder dan 55 jaar. Een kwart van de patiënten is jonger. Het contactpunt begeleidt vrouwen tot 45 jaar. 'Als je dertig jaar bent, ben je nog helemaal bezig je leven vorm te geven. Met de diagnose borstkanker word je opeens met je sterfelijkheid geconfronteerd, je verliest in een keer je jeugdige zorgeloosheid', aldus Omtzigt. 'Het is toch anders als je zo jong hoort dat je borstkanker hebt.'

Jonge vrouwen tobben over hoe het met hun baan moet. Ze weten niet of ze nog een kind kunnen krijgen, of moëen nemen, nu ze weten dat ze ziek zijn. En ze moeten hun ziekte in de vaak nog prille relatie een plaats geven. Omtzigt: 'Ik geloof niet dat de fysieke gevolgen van een operatie de seksuele relatie zo belast, al komt dat voor. Maar de ziekte legt soms zo'n druk op een huwelijk, dat ook dat stukloopt.'

Volgens de voorzitter wordt er altijd erg positief gedaan over de hoge percentages vrouwen die de eerste vijf jaar overleven, maar hoor je veel minder dat borstkanker de grootste doodsoorzaak is bij vrouwen jonger dan 55 jaar. 'Op de medische agenda moet meer onderzoek en betere begeleiding van borstkanker komen te staan', vindt Omtzigt.

Voor jonge vrouwen voldoen de mammografische technieken bijvoorbeeld niet. 'Het borstweefsel bij jonge vrouwen is moeilijk te onderzoeken, omdat het melkweefsel nog heel actief is. Bij oudere vrouwen kun je in het beeld van een zwarte borst heel goed een wit spinnetje, de kankercel, ontwaren. Dat witte tekentje zie je bij jonge vrouwen heel slecht.'

De afgelopen tien jaar hebben zeker duizend jonge vrouwen steun en advies gekregen bij het Contactpunt, dat wordt bemand door vrijwilligers. Omtzigt, die wordt omschreven als 'een dijk van een meid, die dag en nacht klaar staat voor haar lotgenoten', is 'ontroerd en vereerd' met de prijs.

'Natuurlijk kwamen wij met ons werk in een gespreid bedje, klaargezet door vrouwelijke pioniers vóór ons. Maar een feministische prijs is toch passend, in ons bewustzijn is een borst toch iets heel vrouwelijks.'