Marc de Hond: 'Hans de Boer is zelf een labbekak'

De rechter beoordeelde dat Nederland te laks is met het nemen van maatregelen tegen klimaatverandering. Moet de rechter zich wel met dit beleid bemoeien?
'Het is zeer schandalig dat het nodig is. Dit is een unieke zaak. Het gebeurt zeer zelden dat de rechter zich uitspreekt over politiek beleid. Ik denk dat het goed is. 'An inconvenient truth' van Al Gore was voor mij een eyeopener. Er moet iets gebeuren. Al Gore zei dat Nederland over vijftig jaar onder water staat, zo'n vaart zal het misschien niet lopen maar er komt een moment dat de fossiele brandstoffen op zijn en de CO2-uitstoot niet langer houdbaar is. We kunnen dit luxe leventje niet voortzetten.'

In juridische zin heeft de staat niets fout gedaan. Is een uitspraak van de rechter de enige manier om de overheid te dwingen iets te doen?
'Er gebeurt erg weinig in de praktijk en dat verbaast me. Er zijn genoeg ambitieuze plannen met zonneënergie, windenergie en elektrische auto's. Maar vervolgens zeggen mensen: not in my backyard. Het oorspronkelijke doel van 25 tot 40 procent broeikasgasreductie in 2020 vind ik niet heel ambitieus.'

Het kabinet vindt: het klimaatprobleem is een mondiaal probleem en dus is er een internationale aanpak vereist. Vooral VS en China zijn boosdoeners, niet ons kikkerlandje. Is dat een slap excuus?
'Je kunt naar China en de VS wijzen. Als wij als enige iets doen aan het broeikaseffect dan is dat inderdaad een druppel op een gloeiende plaat. Maar we kunnen het ook omdraaien: we zijn een klein land, dus is verduurzamen makkelijker. Waarom spelen we geen voortrekkersrol en maken we ons land volledig duurzaam? Worden we opeens uitgenodigd bij de G7 om over ons mooie exportmodel te vertellen.'

Dat zou wel ten koste gaan van onze welvaart en onze bedrijvigheid.
'Ja, dat hoor je altijd. Er valt heus een commercieel interessant model te bedenken. Bijvoorbeeld een deal sluiten met een Afrikaans land om op een stuk Sahara zonnepanelen te plaatsen.'

De politiek lijkt er de handen niet aan te willen branden. Is Den Haag te veel met de korte termijn bezig?
'Het probleem is dat onze politici elke vier jaar herkozen worden. En we hebben een premier die visie ziet als de olifant die het uitzicht belemmert. Mensen nemen kinderen, dus ze zijn wel bezig met de toekomst. Maar we laten die kinderen, kleinkinderen of achterkleinkinderen achter met een wereldoorlog wanneer er een tekort aan zuurstof en grondstoffen ontstaat. Zij zullen op school leren dat wij de generatie zijn die alles heeft opgemaakt. Politici hebben de verantwoordelijkheid om de noodzaak van dit probleem aan de kiezer uit te leggen.'

Hoe groen bent u zelf?
'Ik koop biologisch eten en heb verschillende apps waarmee ik stroomverbruik in het huis reguleer, dat is een hobby aan het worden. Doe je het goed, dan krijg je aan het einde van de dag een complimentje. Maar niets menselijks is mij vreemd. Ik douche te lang en eet vlees. Het is verleidelijk en lekker. Ik rijd nog in een auto op benzine. Ik ben voornemens een elektrische auto te kopen maar ik heb met mijn rolstoel iets andere eisen waaraan een auto moet voldoen. Die auto is nog niet op de markt gekomen. Maar zodra die er is, koop ik er een.'

In de Volkskrant verscheen een opiniestuk over de Marokkaans-Amsterdamse scholiere Jasmine. Zij werd niet toegelaten op het Nova-College omdat ze niet paste in de 'cultuur' van de school. Schrikt u hiervan?
'Iemand die wordt afgewezen omdat zij anders is dan de andere mensen op school, dat kan natuurlijk niet. Ik verbaas me er niet over. Er is veel latent racisme. Het is voor een groot deel dommigheid, denk ik. Het zijn mensen die misschien echt denken dat het voor haar eigen bestwil is om daar niet naar school te gaan. Bij gehandicapten zie je dat ook vaak. Werkgevers denken: die kunnen we beter niet aannemen, dat werk is toch veel te zwaar, dat levert gedoe op. Dat laat men zich dus leiden door het eigen vooroordeel.'

Nederlanders met een Turks of Marokkaanse achtergrond moeten zich invechten, zei Rutte ooit. Is dat een goed advies?
'Ik weet niet of hij dit zo sympathiek heeft geformuleerd, nee. Het is tweerichtingsverkeer. Allochtonen en gehandicapten moeten niet achterover leunen en zeggen: creëer maar een baan voor mij. En elk bedrijf moet zijn best doen om drempels voor deze groeperingen weg te nemen.'

Moet je bedrijven dwingen in de vorm van positieve discriminatie?
'In veel gevallen is het ook in het belang van het bedrijf dat het personeel een goede afspiegeling is van het klantenbestand. Ik heb zelf bij de Publieke Omroep gewerkt en ik vind het niet gek dat men daar zegt: we hebben te veel blanke mensen rondlopen, de volgende die we aannemen is iemand met een kleurtje. Je moet natuurlijk niet de eerste beste Marokkaan op de hoek uitkiezen, maar bij gelijke kwaliteiten, waarom niet?'

Heeft u zich wel eens ergens moet invechten?
'Ik heb net mijn koperen jubileum achter de rug. Precies 12,5 jaar geleden kreeg ik een dwarslaesie. Toen dat gebeurde dacht ik dat ik de rest van mijn leven bij de NCRV zou moeten werken, waar ik op dat moment in dienst was. Andere werkgevers zouden mij wel niet willen, te veel gedoe om die studio's rolstoelvriendelijk te maken. Ik kwam erachter dat het meeviel. Ik heb nog best wat zenders versleten en daardoor in Hilversum een spoor van opritjes en toegankelijke studio's achtergelaten. De volgende dj met een handicap heeft het gemakkelijker.'

Toch nog even over de labbekak-uitspraak. Is die opmerking van Hans de Boer ongepast?
'Het woord labbekak deed me denken aan de Donald Duck van dertig jaar geleden. Ik kan me heel goed voorstellen dat Donald dat woord gebruikte in een ruzie met zijn buurman Bolderbast. Het lijkt erop dat De Boer vooral een bepaalde groep bedoelde: Somaliërs die naar Nederland komen maar van wie maar 20 procent een baan heeft en de rest een uitkering krijgt. Bewust kiezen voor de bijstand terwijl je eigenlijk kan werken, zou je labbekakkerig gedrag kunnen noemen.'

Rust er een taboe op heldere taal over uitkeringen?
'Voormalig presidentskandidaat Mitt Romney zei in 2012 iets vergelijkbaars. Hij zei dat 47 procent van de mensen toch wel voor de democraten stemt want zij voelen zich slachtoffer en vinden dat de overheid de verantwoordelijkheid heeft om voor hen te zorgen. Entitlement, dat woord gebruikte hij. Profiteurs dus. Maar of dit er in Nederland 1,2 miljoen mensen zijn , dat denk ik niet.'

Er zijn minder labbekakken dan De Boer doet voorkomen?
'Ja. De Boer is zelf een veel ernstiger labbekak. Deze man werd een jaar geleden voorzitter en het eerste wat hij doet? Zeggen dat hij persoonlijk niets in het Sociaal Akkoord ziet, maar dat zijn organisatie nou eenmaal een handtekening heeft gezet. Dat kan toch niet? Werkgevers hebben toegezegd dat er de komende jaren 100.000 arbeidsplekken komen voor gehandicapten. Dat was puur om het verplichte quotum dat anders zou ingaan, tegen te gaan. De Boer geeft in het omstreden interview toe dat hij gehandicapten niets te bieden heeft. Er is nog niets gebeurd. Je haalt het niet als je pas in het negende jaar begint. Het is triest.'

Hogeropgeleiden moeten desnoods een baantje onder hun niveau aannemen, zoals asperges steken. Bent u het eens met deze handen-uit-de-mouwen mentaliteit?
'Je kunt van alles bedenken, maar het moet wel realistisch zijn. Er zullen hoogopgeleide mensen zijn die het leuk vinden om tussen de 15-jarigen en de Polen te staan. Voor hen heb ik respect. Maar een nog grotere groep voelt daar niets voor. Zij worden ongelukkig.'

Dus? Ze hebben in elk geval werk.
'Dwangarbeid lijkt me niet de oplossing. Werk opdringen dat niet bij iemand past, dan haal je niet het beste uit de mensen. Het is niet effectief.'

Wat moet er dan gebeuren?
'Ik denk dat je het eerder bij de opleidingen moeten zoeken. Dat je een financiële prikkel creëert voor mensen die een studie kiezen met grote baangarantie. Wil je filosofie doen, ook goed, maar dan moet je een deel zelf betalen. Ik ben presentator geweest op een beurs voor studenten hbo-informatica en daar vechten werkgevers om werknemers. Het werk is er dus wel.'