Mansouri: in Nederland een ingeburgerde activist, in Iran een terrorist

Dat Mansouri in Nederland geroemd en gewaardeerd werd, bleek wel in 2001. Hij werd koninklijk onderscheiden met een lintje in de orde van Oranje-Nassau. Voor Amnesty International zette Mansouri zich in voor de mensenrechten. Hij stond bekend als bevlogen en gepassioneerd.

Maar bovenal gold Mansouri in zijn stad Maastricht als goed geïntegreerde allochtoon. Een voorbeeld voor anderen. Hij sprak goed Nederlands, werkte als vrijwilliger in een bejaardentehuis en zette zich als lid van de stedelijke integratiecommissie in voor integratie van andere allochtonen in Maastricht. Een jaar na zijn onderscheiding stond Mansouri op de kandidatenlijst voor GroenLinks, weliswaar op een onverkiesbare plaats.

Beroepsmilitair
Mansouri vluchtte in 1989 met zijn vrouw en vier kinderen naar Nederland, nadat hij twee jaar eerder in zijn eigen land ter dood was veroordeeld. Hij was een beroepsmilitair, eerst onder de sjah van Perzië en later onder ayatollah Khomeini. Tegelijkertijd was Mansouri politiek actief voor de Arabische minderheid in de zuidelijke Ahwaz-regio. De ALO, ofwel Ahwaz Bevrijdingsorganisatie, waar Mansouri voorzitter van was, had tot doel om de olierijke regio af te scheiden van Iran, dat het gebied in 1925 annexeerde.

In de regio wonen voornamelijk arme en onderdrukte soennieten, terwijl de bevolking in Iran overwegend uit sjiieten bestaat. Mansouri wierp zich op als vrijheidsstrijder. Hij was populair onder inwoners van de regio, vertelde zijn zoon Adnan aan de media. Veel mensen hebben een portret van hem aan de muur hangen, met een vlag van Ahwaz erbij.

Hoewel de familie van Mansouri altijd heeft beweerd dat de ALO zijn doelen zonder gebruik van geweld nastreeft, zijn er verhalen bekend dat strijders in de regio gewelddadige demonstraties organiseerden en aanslagen pleegden op bruggen en militaire doelen. Daarop staat in Iran de doodstraf. Enkele daders van de beweging werden opgehangen. Mansouri wist te ontsnappen.

Terroristische activiteiten
Mansouri gold in Iran als het brein achter deze terroristische activiteiten. Als hij in mei 2006 op rondreis is in Syrië, wordt hij met zeven anderen opgepakt en enkele dagen later uitgeleverd aan Iran. Het land erkent de Nederlandse nationaliteit van Mansouri niet. De stille diplomatie die vanuit Nederland, onder leiding van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen, in gang wordt gezet, werpt daarom geen vruchten af.

'Hoe kan zo iemand een lintje krijgen van de koningin', vraagt de Iraanse ambassadeur Bozorgmehr Ziaran zich openlijk af op een persconferentie. De ambassade beweert dat op Arabischtalige sites bewijs staat van de terroristische activiteiten van Mansouri, maar de documenten zijn oud en verwijzen bovendien naar onvindbare webpagina's.

Strafeis onduidelijk
De strafeis tegen Mansouri is lange tijd onduidelijk. In eerste instantie wordt gesproken over de doodstraf. Dan van dertig jaar cel. Later van elf jaar cel. Volgens de laatste berichten zou Mansouri vijftien jaar hebben gekregen. Onverwachts is dit termijn gereduceerd naar acht jaar. Op 20 augustus van dit jaar is de activist in Nederland aangekomen. Dat maakte zoon Adnan vandaag bekend aan de media.

Een reden voor zijn vervroegde vrijlating is vooralsnog niet gegeven. Zijn zoon speculeert dat een gevangene volgens de Iraanse grondwet bij goed gedrag vrijkomt als de helft van de straf is uitgezeten. Toch is de familie verbaasd over zijn vrijlating. 'Een wonder', vindt Mansouri zelf.

De laatste jaren waren er berichten over de verslechterde gezondheidstoestand van de activist. Over de lichamelijke en geestelijke toestand van zijn vader wilde zoon Adnan niets kwijt. 'Hij moet herstellen van 8 jaar gevangenschap', was het enige wat hij daarover zei.