Man is als ijsbeer in krimpend territorium

Tegenwoordig zijn in West-Europa zo'n beetje alle defensieministers vrouwen, in de parlementen rukken vrouwen op en zelfs in het bedrijfsleven kun je als bedrijf niet meer voor de dag komen als je geen vrouw hebt benoemd in een bestuursraad.

Geneuzel op tv over voetbal is zo'n beetje het laatste bastion van de man. Dat Poetin ook in het Westen soms populair is, komt volgens Van Baar juist door zijn optreden als bullebak. Poetin is nog een echte macho, die met een ontbloot bovenlijf op dieren en mensen jaagt.

De afgelopen week zag ik drie films die het beeld bevestigen dat de macht van de man in alle opzichten tanende is. De moderne westerse man is als de ijsbeer, van wie het territorium steeds verder inkrimpt. Ik bedoel dat bijna letterlijk, want de drie films die ik zag, zijn allemaal gesitueerd in ruwe landschappen van sneeuw en ijs.

En wat ook niet zonder betekenis is: de films speelden zich alle drie af in het verleden. De films waren: The Revenant, The Hateful Eight en Beyond Sleep.

Al deze films verbeelden een mannenwereld. Tezamen tellen zij dertien hoofdrollen. Twaalf daarvan worden vervuld door mannen en slechts één door een vrouw, al kun je de vrouw in Tarantino's The Hateful Eight nauwelijks een vrouw noemen. Jennifer Jason Leigh, die in het dagelijkse leven een aantrekkelijke blondine is, vertolkt in de film meer de rol van een mormel. Ze is smerig, lelijk, crimineel en grof gebekt. Als man moet je wel in hoge nood verkeren, wil je daar nog bovenop. Om misverstanden te voorkomen: ik schrijf dit vanuit het standpunt van de outlaw, die in het Wilde Westen van de 19de eeuw moet zien te overleven.

Laat ik beginnen met The Revenant, wat zo ongeveer betekent: de man die terugkeerde, of de man die opstond uit de dood. Het verhaal gaat over een pelsjager, die gruwelijk wordt verwond door een grizzly. Hij moet zien terug te komen naar de bewoonde wereld, terwijl hij ook nog eens wordt belaagd door indianen en andere pelsjagers. De eenzame man in strijd met mens en dier, en met de elementen, dat alles is schitterend vastgelegd in en om het gebied dat tegenwoordig Yellowstone Park heet.

Toch viel de film mij nogal tegen. Het verhaal is een niemendalletje, het spel van Di Caprio bestaat vooral uit geworstel en gekreun, en die indianen met hun geneeskrachtige kruiden kunnen mij gestolen worden. Alleen een Oscar voor het camerawerk.

Nee, dan Tarantino! Tegen de achtergrond van een sneeuwlandschap in Wyoming vertelt zijn film het verhaal over twee bounty hunters die met elkaar in concurrentie zijn, terwijl een achtervolgende gang de gevangene (Jennifer Leigh) van de strop probeert te redden. IJskoud, grof, mannelijk, enzovoort, maar ondertussen wordt er van alles meegedeeld over menselijke, raciale en financiële verhoudingen.

The Hateful Eight bestaat uit zes hoofdstukken, waarvan de eerste vijf ronduit meesterlijk zijn. In het laatste hoofdstuk wordt iedereen op de typische Tarantino-wijze neergepaft, met veel bloed en zo. Dat is eigenlijk jammer, want het had een meesterwerk kunnen zijn.

De laatste sneeuw- en ijsfilm die ik zag was Beyond Sleep, naar het boek van Willem Frederik Hermans (Nooit meer slapen), dat in de Noorse streek Finnmarken speelt. Drie Noren en een sukkelige Nederlander ondernemen een wetenschappelijke expeditie, het verhaal is alom bekend.

Bij deze goedwillende film van Boudewijn Koole wreekt zich dat hij gemaakt is met een veel te klein budget. Daarom zou je eerder minder landschap en meer filosofie verwachten, maar het omgekeerde is gebeurd. Thema en motief zijn nauwelijks uitgewerkt en ik vermoed dat iemand voor wie de Nederlandse schrijver Hermans een onbekende is, geen idee heeft waar de film over gaat.

Thuis zag ik nog het optreden van Beyoncé bij de Super Bowl. Veel commentatoren zeiden dat dit het toppunt is van hedendaags feminisme, maar ik las de lyrics van haar nummer Formation en ik kon er geen touw aan vastknopen. Alleen het woord Givenchy herkende ik.

Als man denk je niet gauw aan dat Franse modehuis, als je door sneeuw en ijs moet ploeteren.

Ontvang elke dag de Volkskrant Avond Nieuwsbrief in uw mailbox, met het nieuws van vandaag, tv-tips voor vanavond, en alvast zes artikelen uit de krant van morgen. Schrijf u hier in.