Malle meid

an alle mensensoorten in deze samenleving zijn ouderen het minst populair. Om maar te zwijgen van de echte oudjes. In de loop der eeuwen is die scheidslijn wat opgeschoven, maar na ons zestigste gaat het onherroepelijk bergafwaarts. Of bergopwaarts, zoals in sommige Chinese dorpjes. En niet alleen daar, las ik in 360, een prachtig tijdschrift met - in het Nederlands vertaalde - wetenswaardigheden uit verschillende windstreken. In de Indian Express staat dat 'meer en meer ouderen door hun familie in de steek worden gelaten of mishandeld'. Zo werd Kamalashni (70) na uit het ziekenhuis te zijn ontslagen, aangetroffen in een bushokje in Kottayam: achtergelaten door haar zoon op weg naar huis. En Kuneli (82) uit Mulanchurruty...

Evenals gewone mensen (jongeren) zijn ouderen onderverdeeld in twee categorieën: mannen en vrouwen, maar dan oud. Waar het eerste specimen nog wel eens respect afdwingt, vertedering en/of medelijden oproept, staat het tweede meestal in de kou. Oude vrouwen zijn onzichtbaar en áls ze al worden aangekeken is het met de nek. Ook worden ze, als ze niet oppassen, onder de voet gelopen. In een interview vertelde Meryl Streep hoe ontwrichtend het was om als de oude Thatcher over straat te moeten schuifelen. (Zeker als je anders altijd Meryl Streep bent en in een limousine zit.)

Nee, oudere vrouwen zijn niet geliefd. Jonge (en oudere) mannen zien hen niet staan, jonge vrouwen wenden hun blik af uit angst voor het eigen voorland en oude mijden hun gezelschap. Niemand zo deloyaal als oude(re) dames onder elkaar, althans als het geen vriendinnen zijn. En soms zelfs dan niet eens.

In theater-, film- of televisiekomedies wordt die afkeer van de oudere vrouw nog wel eens omgezet in humor. Zo'n personage krijgt malicieuze teksten in de mond gelegd; ze mag dwars zijn en een beetje mallig. 'Komische Alte' heet dit type in toneeljargon. Ik denk hierbij aan die wandelende oneliner in Oscar Wildes meesterwerk The importance of being Earnest: de geduchte Lady Bracknell. Talloze epigonen volgden. Vooral in Engelse en Amerikaanse films en televisieseries, zoals ooit Lucille Ball en haar vriendin. En zoals tegenwoordig de opgeschoten jarenzestigmeisjes uit Absolutely Fabulous, van wie Joanna Lumley door haar typering heen nog kans ziet aantrekkelijk te blijven.

Een echte oude - adellijke - dame was wekenlang te zien in de Engelse serie Downton Abbey, in een magistrale rol van Maggie Smith. Ook schitterde een zelfde antipathieke maar oergeestige oma lang geleden op de Nederlandse televisie, gespeeld door Ellen Vogel. Maar sindsdien zijn er hier weinig oudere actrices met 'de lach aan hun kont'.

Wel lopen er oude kleedkamerkomieken rond. Jazeker, die bestaan ook in vrouwengedaante. Komische Alten, maar dan in het dagelijks leven. Originele types die zich met een nasale stem en tongpunt-R bedienen van koddig taalgebruik en zichzelf 'Moeders' noemen: 'Dan krijgt moederrrs iets overrrr zich van...'

Ook praten ze niet, maar 'roepen' ze. Zoals programmamaker en binnenkort Hormonologen-medewerkster Nelleke van der Krogt in een interview in Volkskrant Magazine: 'Ik had al eerder geroepen; als ik straks klaar ben met tv neem ik een lange, grijze vlecht op mijn rug en ga ik wappergewaden dragen.' Malle meid!

Even verderop stuitte ik op nog zo'n zinnetje: 'Ik luister, ik observeer en ik floep er af en toe iets uit.'

Of er ook af en toe nog iets werd íngefloept, wilde de Volkskrant-interviewster weten, zij het in andere bewoordingen. Maar dan kende ze Nelleke nog niet: 'Het kan me geen reet schelen of ik nog aantrekkelijk ben voor mannetjesdieren'. Gekkie!

Mijn excuses voor zoveel deloyaliteit, nog wel in de zelfde krant, maar ik waarschuwde al: geen groter schrikbeeld voor een oude vrouw dan een andere oude vrouw. Zeker een Komische Alte als Nelleke van der Krogt.

undefined