Macron pikt Erdogans beledigingen niet langer: Franse ambassadeur teruggeroepen

‘De uitspraken van president Erdogan zijn onaanvaardbaar’, aldus Macrons woordvoerder. ‘Belediging is geen manier van doen.’

Wat ook meespeelt, zo liet het Elysée persbureau AFP weten, is dat de Turkse regering geen woord van condoleance heeft laten horen na de moord op de Franse leraar Samuel Paty door een jonge moslimextremist.

Het terugroepen van de ambassadeur is de voorlopige climax van een al maanden doorziekende verslechtering van de betrekkingen. Frankrijk en Turkije staan tegenover elkaar in diverse internationale conflicten. Ook is Macron binnen de Europese Unie de belangrijkste en felste vertolker van de breed levende kritiek op Turkije.

De afgelopen weken richtte de Turkse verontwaardiging zich met name op de maatregelen die de Franse regering heeft genomen om het ‘islamitisch separatisme’ en andere vormen van radicalisme in te dammen. Volgens Ankara zullen racisme, islamofobie en vreemdelingenhaat daardoor alleen maar worden aangewakkerd.

Het kwam ook ter sprake in de toespraak die Erdogan zaterdag hield op een bijeenkomst van zijn AK-partij in de stad Kayseri. ‘Wat kun je zeggen van een staatshoofd dat miljoenen leden van een religieuze minderheid op deze manier behandelt? Vooral dit: laat je geestelijke gezondheid onderzoeken.’ De Turkse televisie zond het fragment uit.

De onthoofding vorige week in Parijs leidde in Ankara vooral tot kritiek op de manier waarop de Franse regering na de terreuraanslag heeft gereageerd, met het aanpakken van radicale moskeeën en islamitische organisaties. Opnieuw was het argument dat Parijs zo alleen maar voeding geeft aan vreemdelingenhaat en de maatschappelijke tegenstellingen verscherpt.

‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap, behalve voor moslims’, was de titel van de column vrijdag van Hilal Kaplan in de regeringsgezinde krant Daily Sabah. De rest van de pagina wordt gevuld met het artikel ‘Macrons crisis met de islam’.

In november vorig jaar had Erdogan Macron al eens beledigd. Op de uitspraak van de Franse president dat de Navo ‘hersendood’ is, reageerde zijn Turkse collega: ‘Macron moet zelf maar eens laten onderzoeken of hij niet hersendood is.’

Dat er nu feller wordt gereageerd, zo vernam AFP van het Elysée, komt door de ‘context’. Het aantal dossiers in de internationale politiek waarin Ankara en Parijs lijnrecht tegenover elkaar staan, is verder toegenomen. Vorig jaar waren dat vooral Libië en Syrië. In maart kwam daar het (deels uitgevoerde) Turkse dreigement bij de ‘poort naar Europa’ te openen voor de miljoenen vluchtelingen in Turkije.

In de zomer ontstond een conflict over gasvoorraden en maritieme zones in de Middellandse Zee, waarin Frankrijk nadrukkelijk en met inzet van marineschepen de kant koos van Griekenland. Vervolgens braken gevechten uit rond de enclave Nagorno-Karabach. Turkije steunt Azerbeidzjan, Frankrijk kiest partij voor Armenië.

‘De beledigingen en provocaties van Erdogan zijn de hele zomer doorgegaan’, aldus het Elysée. Kennelijk was de ‘lompe’ toespraak zaterdag in Kayseri de druppel die de emmer deed overlopen.