Macht en stad | De zichtbaarheid van de politie

Onbewapend een beetje kuieren op straat

LONDEN

Bij zijn aantreden als hoofdcommissaris van de Metropolitan Police in 2005 veranderde Ian Blair het motto van zijn korps. Hij voegde het woordje 'together' toe aan 'Working for a safer London'. Dat was in de geest van Robert Peel, de oprichter van de 'Met' die zei dat 'police are the public, and the public are the police'.

Een belangrijke taak daarbij is weggelegd voor de Police Community Support Officers (PCSO's), die sinds 2002 onbewapend en gehuld in een geel hesje door de wijk kuieren. Veel bevoegdheden hebben ze niet bij hun 'neighbourhood policing'. Deze Engelse stadswachten kunnen bekeuringen uitdelen voor overtredingen, mensen fouilleren in het kader van de terrorismewetgeving en een citizen arrest maken bij zwaardere heterdaadjes.

Londen (7,8 miljoen inwoners) telt zo'n 3.700 PSCO's en 30.600 agenten. Uit een onderzoek bleek dat op een willekeurig moment één op de tien volwaardige agenten in Engeland op straat aanwezig is.

Patrick van IJzendoorn

In een gewone wijk zie je niet vaak agenten wandelen

BERLIJN

Politieaanwezigheid is in Duitsland altijd een wat gevoelig thema, maar toch is de roep om 'meer blauw op straat' deze zomer een cruciaal thema in de verkiezingsstrijd om het burgemeesterschap van Berlijn.

Met 'Londen' heeft dat niets te maken, al riep de Duitse politie vorige week als eerste dat er meer politie moest komen om gelijksoortige opstanden te vermijden. Maar de politiek deelt die opvatting niet:

Toch is de politie de laatste tijd wel zichtbaarder. Door de toename van geweld in de Berlijnse metro duiken er sinds kort ineens bewapende politieagenten in metrostations op. Door de woonwijk zul je niet zo snel agenten zien wandelen, maar ze proberen zich wel zichtbaarder te maken door er in een politieauto te patrouilleren. Bij de roemruchte 1-meidemonstraties heeft de politie als nieuwe strategie ter: minder snel zelf ingrijpen, maar wel met veel meer agenten aantreden.

Berlijn (3,5 miljoen inwoners) heeft ongeveer 16 duizend agenten.

Merlijn Schoonenboom

Een passant vriendelijk groeten, dat doet geen agent

PARIJS

'De Fransen zijn goed in repressie', concludeerde een Nederlandse korpschef toen hij vorig jaar in Parijs op bezoek was. Bij de Parijse politie werken 46 duizend mensen, onderverdeeld in verschillende afdelingen zoals recherche, openbare ordehandhaving en wijkagenten.

De nadruk van de Parijse wijkagent ligt meer op ordehandhaving dan op dienstverlening. Er zijn zo'n honderd politiebureaus verspreid over de stad (die 2,2 miljoen inwoners telt). In totaal werken hier 26 duizend politieagenten. In Frankrijk gaan stemmen op voor een politie die meer op de buurt is gericht in plaats van een politie die zich vooral laat zien als er iets ergs gebeurt.

Het is de taak van de Parijse wijkagent om de criminaliteit op straat te verminderen, te strijden tegen antisociaal gedrag en om de openbare orde te handhaven. Een Nederlandse agent werd vreemd aangekeken toen hij een voorbijlopende jongen vriendelijk begroette. Dat doet de Parijse politieagent niet.

Sarah Venema

Zomerrellen met toeristen komen elk jaar weer terug

MADRID

In Spanje werd afgelopen week opgelucht ademgehaald: Engelse toestanden bleven de Spaanse steden bespaard. De spanningen die de afgelopen maanden ontstonden bij de straatprotesten van Facebook-jongeren was van stevige omvang, vooral in de tentenkampen in het centrum van Madrid en Barcelona. Maar het protest bleef geweldloos. De strategie van de politie van Madrid (3,2 miljoen inwoners), zo'n zevenduizend man sterk, en de nationale politie bestond uit een meer dan gebruikelijke aanwezigheid rond het centraal gelegen Puerta del Sol.

Het geweld in de Britse steden heeft meer gemeen met het terugkerende verschijnsel van de zomerrellen aan de Spaanse costa's, waarbij Europese jongeren - doorgaans onder invloed van ruime hoeveelheden alcohol en pillen - elkaar en de politie te lijf gaan. Vorige week verrichtte de politie in Lloret de Mar tientallen arrestaties bij de middernachtelijke veldslagen met Europese jongeren.

Steven Adolf

Gevaar moet snel bezworen, en wel met overmacht

NEW YORK

In Amerika worden politieagenten zeer serieus genomen. Of ze nu dreigend in hun auto in de middenberm van de snelweg staan, of patrouilleren door de straten van New York. De wapenstok is goed zichtbaar, net als het pistool. De auto is van de robuustere soort.

Als er een noodsituatie is of dreigt, vliegen al die fel beschilderde auto's met hun gillende sirenes eropaf. Want net als het leger gaat de politie uit van de filosofie dat een gevaar het beste kan worden bezworen door snelle overmacht.

Omdat dit ook wel eens misging, heeft de New Yorkse politie jaren geleden ook gekozen voor een kleinschaliger aanpak, waarbij wijkagenten door nauwe contacten met de buurt proberen misdaad te voorkomen.

De combinatie van strenge wetshandhaving en wijkagenten heeft in New York (8,3 miljoen inwoners) geleid tot minder criminaliteit. De New Yorkse politie telt ongeveer 35 duizend man. Zij kunnen allemaal op straat worden ingezet.

Arie Elshout

In sommige wijken durft geen agent zich te vertonen

BRUSSEL

De Brusselse politici hielden hun hart vast tijdens de Britse rellen. De Brusselse achterstandswijken zijn immers net zulke kruitvaten als de Londense, met hoge concentraties allochtonen, en veel werkloosheid en armoede.

Er zijn in Brussel wel wijkagenten, die nauwe banden moeten smeden met de inwoners. Tijdens de politiehervorming van 1998 werd sterk ingezet op de 'nabijheidspolitie'. Voor elke 4.000 inwoners zou één wijkagent komen. Ruim tien jaar later heeft het nieuwe beleid weinig succes. Er is in Brussel (1,13 miljoen inwoners, 5.922 agenten) een tekort aan politieagenten, en ze besteden te veel tijd aan administratief werk.

De lokale politiek is zich daar bewust van, maar heeft hardere noten te kraken. Door de indeling van Brussel in zes politiezones, die naast elkaar werken, is het politiebeleid er inefficiënt. Bovendien zijn een paar achterstandswijken zo verloederd dat wijkagenten zich er niet meer durven vertonen, en alleen een nultolerantiebeleid nog helpt.

Leen Vervaeke

Vriendelijk als het kan, streng als het moet

AMSTERDAM

In Amsterdam (750 duizend inwoners) loopt het blauw op straat. Van de ongeveer zesduizend Amsterdamse agenten zijn er 4.200 op straat te vinden. Ze houden orde in het openbaar vervoer, surveilleren te paard en lopen rond in de wijken. De stad is onderverdeeld in 32 wijken, met in elke wijk tussen de 60 en 80 politieagenten.

Bovendien heeft Amsterdam zo'n 200 buurtregisseurs. De buurtregisseur is een agent die is vrijgesteld van de meeste andere taken. De buurtregisseur moet 'de ogen en oren van de buurt' zijn. Het motto van de buurtregisseur is: 'Vriendelijk als het kan, streng als het moet'.

'De buurtregisseur weet precies wat er gebeurt achter de voordeuren', zegt een woordvoerster van de politie Amsterdam. 'Hij kent de namen en gezichten van de inwoners en kan heel snel voelen of er spanning is en wie de mensen zijn die voor problemen zorgen. Hij is ongelooflijk belangrijk voor het bewaren van de vrede.'

Sarah Venema

undefined