Literatuur maakt empathischer
AMSTERDAM - Door het lezen van romans en poëzie kunnen mensen zich beter inleven in anderen. Dat concluderen Amerikaanse onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Science.
Onderzoekers van The New School verdeelden proefpersonen in twee groepen. Sommige vrijwilligers lazen Tsjechov, anderen lazen verhalen van 'mindere' literaire statuur. Direct hierna volgden tests waarbij zij onder meer gezichtsuitdrukkingen beoordeelden. Mensen die literaire fictie lazen, scoorden het hoogst.
De onderzoekers denken dat dit komt doordat literaire fictie gelaagde karakters beschrijft. Lezers moeten zich maximaal inleven in de gedachtenwereld van de hoofdpersoon. Bij populaire fictie is dit volgens de onderzoekers minder het geval, omdat de hoofdpersonen zich een stuk voorspelbaarder gedragen.
Dit is het eerste onderzoek dat een direct causaal verband tussen literatuur en empathisch vermogen aantoont. Eerder onderzoek toonde weliswaar aan dat fictieliefhebbers zich meer vinden in stellingen als: 'bij een meningsverschil probeer ik de kwestie eerst vanuit ieders standpunt te bekijken'. Hierbij bleef echter onduidelijk of dit door de boeken kwam, of doordat empathische mensen simpelweg meer literatuur lezen.
De wetenschappers hopen met dit onderzoek de educatieve en maatschappelijke waarde van literatuuronderwijs aan te tonen. Dit vinden zij hard nodig, want romans lezen daalt al jaren als vrijetijdsbesteding. Ook wordt op middelbare scholen steeds minder aandacht besteed aan fictie en staan literatuursubsidies onder druk.
Organisatiepsycholoog Matthijs Bal van de Vrije Universiteit in Amsterdam deed eerder onderzoek naar de relatie tussen empathie en literatuur lezen. Hij is enthousiast over het onderzoek, maar plaatst toch enkele kanttekeningen. 'Wat zijn de langetermijneffecten van literatuur lezen? Was het inlevingsvermogen een week of maand na het lezen nog net zo goed? Dat blijft onduidelijk.'
Ook blijft het raadselachtig welke specifieke eigenschappen van literatuur het inlevingsvermogen stimuleren. De onderzoekers hopen dit met vervolgonderzoek te achterhalen. Ook hopen ze te bepalen hoe andere kunstvormen, zoals toneelstukken en films, empathische vaardigheden kunnen versterken.
undefined
