‘Links gaat winnen’, beloven Kuiken en Klaver aan hun leden

PvdA-fractievoorzitter Attje Kuiken gold lange tijd niet als de warmste voorvechter van een samenwerking met GroenLinks. Maar tijdens de gemeenschappelijke partijcongressen zaterdag in Den Bosch is daar weinig meer van te merken. ‘Dit congres zal de geschiedenisboeken ingaan’, weet Kuiken nu zeker. ‘En dat geldt ook voor deze verkiezingscampagne. Wij laten de kracht van samenwerking zien.’

De PvdA-voorvrouw is ervan overtuigd dat de krachtenbundeling op links bij de komende verkiezingen op 15 maart beloond gaat worden. De hoop is dat alle progressieve kiezers zich achter de combinatie van PvdA en GroenLinks zullen verenigen. Kuiken richt zich daarbij ook nadrukkelijk op de kiezers die voorheen nog ‘vielen voor nieuw leiderschap’, een verwijzing naar D66-leider Sigrid Kaag die met haar belofte van nieuwe leiderschap PvdA en GroenLinks in 2021 de loef afstak. Kuikens belooft nu: ‘Links gaat winnen.’

Klaver, die zich na de laatste teleurstellende Kamerverkiezingen bekeerde tot meer linkse samenwerking, is al even optimistisch. ‘Is dit het beste voor GroenLinks? Is dit het beste voor de PvdA? Geen idee, maar wat ik 100 procent zeker weet: onze samenwerking is het beste voor Nederland. Dat we hier met zovelen bijeen zijn, is een teken van hoop. 15 maart gaat een hele mooie dag worden.’

Paringsdans

De fractievoorzitters van PvdA en GroenLinks voeren de verwachtingen voor de komende verkiezingen zo nog verder op. ‘Dit moet lukken en dit gaat lukken’, bezweert Paul Rosenmöller, de lijsttrekker van GroenLinks voor de Eerste Kamer die zaterdag ook demonstratief lid wordt van de PvdA. PvdA-lijsttrekker Mei li Vos, die contributie gaat betalen bij GroenLinks, wil ook van geen twijfel weten: ‘Dit worden onze verkiezingen.’

Nu al lijkt vast te staan dat bij een goede uitslag de paringsdans van PvdA en GroenLinks zal worden voortgezet. Het idee is dat er bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen een gemeenschappelijke lijst en programma komt, al zullen de leden zich daar in een referendum nog voor moeten uitspreken. De achterbannen van beide partijen stemmen er zaterdag met grote meerderheid mee in om zo’n stemming mogelijk te maken, desnoods versneld als het kabinet Rutte IV voortijdig valt.

De vraag is vooral wat er gebeurt als de uitslag op 15 maart onverhoopt tegenvalt. De partijtoppen mogen dan enthousiast zijn over de samenwerking, bij een deel van de leden valt er zaterdag ook nog scepsis te bespeuren.

Vergrijsde bestuurderspartij

Lang niet alle GroenLinksers zullen ’s ochtends met plezier een kijkje hebben genomen in de zaal van de PvdA, waar weer ouderwets wordt gesteggeld over de samenstelling van de lijst voor de Eerste Kamer. Lijsttrekker Vos moet daarna in een slecht gevulde zaal haar toespraak houden, want de meeste PvdA’ers zitten dan aan hun broodjes. Het zal de vooroordelen bij sommige GroenLinksers bevestigen: de PvdA als vergrijsde oude bestuurderspartij.

Zeker is dat de opkomst bij GroenLinks zaterdag hoger is dan bij de PvdA en dat de partij er ook in de peilingen al tijden beter voorstaat dan de oude rivaal. In enkele studentensteden is GroenLinks de PvdA voorbijgestreefd. Lang niet iedereen zit op lokaal niveau te wachten om samen te gaan, al gebeurt dat in tientallen kleinere gemeenten wel al.

Omgekeerd vrezen sommige PvdA’ers dat hun eigen volkse achterban voorgoed verloren is nu er voortaan met GroenLinks opgetrokken gaat worden. ‘We zijn al veel te elitair geworden, dat zal alleen maar erger worden door met GroenLinks samen te gaan’, moppert een lid. ‘Heeft iemand eigenlijk onderzocht of we hier kiezers mee gaan winnen?’

‘Ik ben kritisch’

Ex-PvdA-Kamerlid Lutz Jacobi, die in het partijbestuur zit, lijkt ook nog niet overtuigd. ‘Ik ben kritisch. Alles is gericht op de Eerste Kamer. Van mij mag het meer over de inhoudelijke koers gaan.’ Van het gemeenschappelijke stuk dat de wetenschappelijke bureaus samen hebben geschreven is Jacobi nog niet onder de indruk. ‘Dat mag van mij allemaal nog wel wat scherper. We moeten weer hoop zien te geven.’

Vooralsnog voeren de sceptici ogenschijnlijk een achterhoedegevecht. Het merendeel van de leden lijkt er samen met de partijtoppen van overtuigd dat door een bundeling van krachten de hegemonie van rechts doorbroken kan worden. Een lid uit Helmond pleit er dan ook voor om de schroom definitief overboord te gooien: ‘Dit hele proces doet me denken aan twee egeltjes die met elkaar de liefde willen bedrijven. Het gaat allemaal zo verschrikkelijk voorzichtig. Zit er ook nog wat passie bij?’