Liever geen over graf regerende Sarkozy

‘Mag het vandaag misschien een beetje minder Sarkozy?’ Die verzuchting slaakte een Brusselse diplomaat naar aanleiding van het bericht dat de Franse president wil aanblijven als leider van de eurogroep, het overlegorgaan van de landen met de euro. Op die manier zou Sarkozy volgens de krant Le Monde de Europese touwtjes nog in handen willen houden, wanneer hij eind dit jaar geen voorzitter van de EU meer is.

De Franse staatssecretaris voor Europese Zaken Jean-Pierre Jouyet heeft de suggestie inmiddels wat genuanceerd. Volgens hem gaat het Sarkozy niet om zijn eigen positie, maar hebben de oorlog tussen Rusland en Georgië en de financiële crisis laten zien dat Europa behoefte heeft aan sterk leiderschap. Helaas hebben de Ieren het Verdrag van Lissabon, dat in een Europese ‘president’ voorziet, weggestemd. Dus is er, aldus Parijs, een andere oplossing nodig om het machtsvacuüm te vullen, dat ontstaat als Tsjechië begin volgend jaar het EU-voorzitterschap van Frankrijk overneemt.

Ondanks de waardering voor de resolute manier waarop Sarkozy de crises aanpakte, is er toch ook weer niet al te veel enthousiasme voor het idee dat Sarkozy over zijn graf heen blijft regeren in de EU.

Voor een deel is het vermoeidheid en misschien ook wel afgunst. Sinds de Franse president in juli het Europese roer overnam van Slovenië heeft hij de EU-leiders al vier keer bijeengeroepen. Normaal zou dat maar één keer geweest zijn. Iedere keer verrast hij zijn collega’s met nieuwe initiatieven, zoals het idee om Europese staatsfondsen op te richten die moeten voorkomen dat de paradepaardjes van de Europese industrie in buitenlandse handen vallen.

Dat soort voorstellen heeft sommige landen bang gemaakt dat Sarkozy de financiële crisis probeert te gebruiken om zijn ideeën over het ‘Europese model’ en de rol van de staat op te leggen aan de rest van de EU. Vooral Duitsland moet niets hebben van zijn voorstel de eurogroep op te tuigen tot een ‘economische regering’ die het financieel-economische beleid in de eurozone moet coördineren.

Een woordvoerder van bondskanselier Angela Merkel liet fijntjes weten dat Berlijn de Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker, pas opnieuw gekozen als ‘Mr. Euro’, als de ‘natuurlijke leider’ van de eurogroep ziet. Duitsland en andere landen vrezen dat Sarkozy de ‘economische regering’ die de Fransen voor ogen staat, de onafhankelijkheid van de Europese Centrale Bank zal ondermijnen. In het verleden heeft Sarkozy herhaaldelijk laten weten dat hij vindt dat de ECB meer naar de politieke leiders moet luisteren als het gaat om bij voorbeeld het rentebeleid van de Europese bank.

Alleen in het Europees Parlement, dat vrijwel altijd voor ideeën is die de integratie versterken, bestaat brede steun voor zo’n ‘economische regering’. In een resolutie spraken de europarlementariërs zich deze week met overweldigende meerderheid uit voor het voorstel dat er een vervolg moet komen op de top in Parijs, waar de leiders van de eurogroep een massaal reddingspakket voor de banken onthulden.

Bij de Europese Commissie is men heel wat minder te spreken over de voorstellen van Sarkozy. Allereerst omdat de Commissie bang is dat er een tweedeling zal ontstaan onder de 27 EU-landen, waarvan maar 15 tot de eurozone behoren. Maar Brussel vreest ook dat Sarkozy’s ideeën over staatsinterventie afbreuk zullen doen aan de interne markt regels die de basis vormen van de EU.